W tym roku zmarło wiele osób, które miały wielki wpływ w rozwój regionu świętokrzyskiego. Na naszej antenie przedstawiamy dziś ich biografie.
Paweł Jagniątkowski
W październiku zginął Paweł Jagniątkowski, kierownik „Toru Kielce” na Miedzianej Górze, od lat związany ze sportami motorowymi i Automobilklubem Kieleckim. 51–letni kielczanin stracił życie w wypadku śmigłowca, do którego doszło podczas Rajdu Liepāja rozgrywanego w pobliżu łotewskiego miasta Lipawa.
Został pochowany na Cmentarzu Starym w Kielcach.
Paweł Pierściński
Paweł Pierściński – artysta fotografik, twórca Kieleckiej Szkoły Krajobrazu zmarł w Kielcach 22 maja tego roku w wieku 79 lat. Był osobą, która w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku organizowała środowisko kieleckich i świętokrzyskich fotografików. Dzięki jego staraniom w 1978 roku został powołany Okręg Świętokrzyski Polskiego Związku Artystów Fotografików.
Nowatorskie podejście do odwzorowywania krajobrazu rolniczego, monochromatyczna technika i ograniczanie obecności nieba w fotografiach stały się wyróżnikami stylu Kieleckiej Szkoły Krajobrazu zapoczątkowanego przez Pierścińskiego i rozpoznawalnego na całym świecie. Paweł Pierściński był autorem ponad dwustu wystaw indywidualnych i kilkunastu albumów fotograficznych.
biskup Wacław Świerzawski
Bp Wacław Świerzawski urodził się 14 maja w Złoczowie na Ukrainie, zmarł 7 października 2017 w Sandomierzu. Był ordynariuszem diecezji sandomierskiej w latach 1992-2002, profesorem nauk teologicznych. Studia filozoficzno-teologiczne rozpoczął w Wyższym Seminarium Duchownym we Lwowie. W latach 1964-68 studiował w Instytucie Liturgicznym św. Anzelma w Rzymie, gdzie uzyskał doktorat teologii. Habilitację otrzymał w 1975 roku na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie. Specjalizację pogłębiał na stypendium naukowym w Waszyngtonie. W 1981 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1989 tytuł profesora zwyczajnego nauk teologicznych.
Założył świeckie instytuty: Wspólnoty Przenajświętszej Trójcy i Wspólnoty Chrystusa Kapłana, Proroka i Króla, a także zgromadzenia jadwiżanek wawelskich. W 1975 roku w Episkopacie Polski został członkiem Komisji ds. Uchwał Soboru Watykańskiego II, a w 1980 roku Komisji ds. Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego. W 1979 roku otrzymał godność kapelana honorowego Jego Świątobliwości.
W działalności naukowo-dydaktycznej warto przypomnieć, że biskup Wacław Świerzawski założył Instytut Liturgiczny im. bł. Michała Goedroycia na obecnej Papieskiej Akademii Teologicznej, a w latach 1988-92 sprawował urząd rektora na tej uczelni, został też przewodniczącym Kolegium Władz Akademickich Uczelni Papieskich w Polsce.
Święcenia biskupie ks. Wacław Świerzawski otrzymał 28 kwietnia 1992 roku i odbył ingres do katedry Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu. Konsekrował go abp Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski w Polsce. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa „Apostoł Jezusa Chrystusa”.
W ramach prac Episkopatu Polski w latach 1994-2001 był przewodniczącym Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, ponadto zasiadał w Komisji ds. Duszpasterstwa Ogólnego i w Radzie Naukowej (1997-2001). W 1994 został członkiem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.
W latach 1996-99 przeprowadził drugi synod diecezjalny, powołał m. in. ośrodki Caritas, Instytut Teologiczny w Sandomierzu, utworzył Liceum Katolickie im. Świętej Królowej Jadwigi, powołał katolickie uniwersytety ludowe m. in. w Staszowie, Modliborzycach i Nisku. W 1999 roku przygotował wizytę papieża Jana Pawła II w Sandomierzu.
Zmarł w Szpitalu Specjalistycznym Ducha Świętego w Sandomierzu. Został pochowany 16 października w krypcie katedry sandomierskiej.
harcmistrz Stefan Derlatka
18 września zmarł kapitan Stefan Derlatka, pseudonim „Daniel”, żołnierz Armii Krajowej. Miał 90 lat. Jak mówi profesor Adam Massalski historyk z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego oraz były przewodniczący Związku Harcerstwa Polskiego w Polsce, Stefan Derlatka całe swoje życie związał z harcerstwem, a konkretnie z hufcem w Starachowicach, gdzie przez wiele lat był komendantem.
Jak możemy przeczytać na stronie internetowej starachowickiego hufca, harcmistrz Stefan Derlatka urodził się 3 stycznia 1927 roku w Starym Dworze, gmina Wąchock. Absolwent Gimnazjum Koedukacyjnego w Starachowicach (1947). Żołnierz Armii Krajowej 3 pułku piechoty (1943-1944) ps. „Daniel”. W harcerstwie: 12 drużyna im. ks. Stanisława Skorupki w Starachowicach (1945-1948). Drużynowy 20 DH w Michałowie w latach 1949-1950; 7 turystycznej drużyny harcerskiej im. ks. Józefa Poniatowskiego w Starachowicach (1957); 4 drużyny harcerzy im. Stanisława Staszica w Starachowicach (1958-1960); 9 drużyny harcerzy im. Andrzeja Małkowskiego w Starachowicach (1960-1967); 24 drużyny harcerzy im. Mikołaja Kopernika w Starachowicach (1967-1980); 2 drużyny harcerzy im. Mariana Langiewicza w Starachowicach (od 1982 roku). Odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP”.
Anna Sowa
Anna Sowa zmarła 17 lutego. Przez kilkanaście lat była pełnomocnikiem prezydenta Kielc do spraw osób niepełnosprawnych. W ostatnim czasie wspólnie z naszą rozgłośnią, prowadziła akcję likwidowania w mieście przeszkód utrudniających życie osobom niepełnosprawnym. Sama będąc niepełnosprawną doskonale znała problemy środowiska.
Józef Grudzień
Urodził się 1 kwietnia 1939 w Piasku Wielkim, zmarł 17 czerwca 2017. Polski bokser, mistrz i wicemistrz olimpijski. Był zawodnikiem Pafawagu Wrocław i Legii Warszawa. Boksował w wadze lekkiej. Największy sukces odniósł podczas igrzysk olimpijskich w Tokio (1964), kiedy to został mistrzem olimpijskim, zwyciężając w finale Wiliktona Barannikowa (ZSRR). Cztery lata później w Meksyku zdobył srebrny medal.
Z powodzeniem startował w mistrzostwach Europy. W Moskwie (1963) odpadł w ćwierćfinale, ale w Berlinie (1965) został wicemistrzem (przegrał z Wiliktonem Barannikowem), a dwa lata później mistrzem Europy w Rzymie, będąc najlepszym zawodnikiem turnieju. Był też trzykrotnie mistrzem Polski (1965, 1967 i 1968).
Po zakończeniu kariery przez pewien czas pracował jako trener, następnie jako technolog. Laureat Nagrody im. Aleksandra Rekszy (1991), a także odznaczony Krzyżami Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1998). Działacz PKOl.
Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010 oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku. W roku 2015 roku wystąpił we własnej osobie w powstającym filmie dokumentalnym o polskim boksie pt. Ring Wolny. Zmarł 17 czerwca i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Józef Grudzień wspominał, że na początku jego kariery warunki do treningu były nieporównywalne z tymi, które młodzież ma teraz.
Ryszard Zięzio
25 września zmarł Ryszard Zięzio – twórca Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach, który przez 22 lata był też dyrektorem tej placówki.
Urodził się w miejscowości Manasterz w województwie podkarpackim. Był etnografem i badaczem szamanizmu węgierskiego. Ukończył etnologię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a pracę zawodową rozpoczął w 1970 roku w Muzeum Regionalnym w Pińczowie.
W latach 1982-1984 pracował w Muzeum Wsi Kieleckiej i Zarządzie Wojewódzkim Ochotniczych Straży Pożarnych. W roku 1984 roku utworzył Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach, w którym był dyrektorem do 2006 roku.
Ryszard Zięzio był też szefem Towarzystwa Wiedzy o Dawnych Kulturach w Kielcach i organizatorem „Spotkań przy samowarze”, gdzie gościły znane pary artystów i naukowców. Od wielu lat prowadził wraz z Ryszardem Mikurdą i Ryszardem Harasymowiczem „Głośne czytania nocą” w Antykwariacie im. Andrzeja Metzgera w Kielcach. Tam też prowadził zajęcia edukacyjne dla młodzieży szkolnej.
Ryszard Zięzio miał 71 lat.
biskup Kazimierz Ryczan
13 września 2017 roku, po długiej i ciężkiej chorobie zmarł ks. bp Kazimierz Ryczan, ordynariusz diecezji kieleckiej w latach 1992-2002.
Urodził się 10 lutego 1939 r. w Żurawicy koło Przemyśla. W 1956 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu. Święcenia kapłańskie przyjął 16 czerwca 1963 roku. Posługiwał w parafii w Szebniach i w Rzeszowie, a następnie został skierowany na studia specjalistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie w 1976 r. został pracownikiem naukowym. W 1993 roku został prodziekanem Wydziału Teologii KUL, jednak nie podjął tej funkcji, ponieważ 17 lipca 1993 r. Ojciec Święty Jan Paweł II mianował go biskupem ordynariuszem Diecezji Kieleckiej.
Sakrę biskupią otrzymał z rąk kardynała Franciszka Macharskiego oraz arcybiskupa Edwarda Nowaka i biskupa Mieczysława Jaworskiego. Ingres do Bazyliki Katedralnej w Kielcach miał miejsce 11 września 1993 roku. Jego dewiza biskupia brzmiała: „W więzach wspólnoty”.
W ramach Konferencji Episkopatu Polski pełnił funkcje członka Rady Stałej, członka Rady Naukowej oraz delegata KEP ds. Duszpasterstwa Ludzi Pracy. Abp Marek Jędraszewski, metropolita krakowski, wspomina jego odważne rekolekcje dla biskupów na Jasnej Górze. „Nie bał się poruszać trudnych tematów, zwłaszcza jeśli chodzi o problematykę społeczną i odpowiedzialność Kościoła za życie narodu i państwa. Mówił to z wielkim wyczuciem i taktem, ale także jednoznacznością” – mówi metropolita krakowski.
Abp Sławoj Leszek Głódź podkreśla, że ks. bp Kazimierz Ryczan był człowiekiem bardzo konkretnym i odważnym. Miał też umiejętność syntetycznego myślenia. „Czasem na Konferencji Episkopatu Polski dyskusje trwały godzinami, a on podsumował całość w 3 do 5 minut, zyskując aplauz pozostałych biskupów. To był głos, który się liczył, konkretny, odważny, w obronie ewangelii, wartości człowieka i Ojczyzny. Będzie go bardzo brakowało” – dodał arcybiskup.
Oby Kielce potrafiły skorzystać z dziedzictwa biskupa Kazimierza – dodał abp Józef Michalik.
Dekretem ks. bp Kazimierza Ryczana powołano ponad 20 nowych parafii w diecezji kieleckiej. Powstało też wiele misji zagranicznych, m.in. parafia w Kazachstanie i na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Biskup wspierał też dynamiczny rozwój placówek Caritas i dzieł charytatywnych. Podczas jego posługi nastąpiła reaktywacja szkolnictwa katolickiego w diecezji. Z ks. bp Kazimierzem Ryczanem związane są też początki pierwszego w Kielcach kościoła akademickiego przy ul. Wesołej 54. Świątynia została przekształcona z dawnej kaplicy akademickiej, jako dar od ówczesnego ordynariusza diecezji kieleckiej. 3 lata temu hierarcha konsekrował kościół akademicki, nadając mu patronat św. Jana Pawła II. Podpisał też statut, określający zasady działania Stowarzyszenia „Wesoła54”.
Zależało mu też na duszpasterstwie chorych. W kaplicy Świętokrzyskiego Centrum Onkologii ustanowił wieczystą adorację Najświętszego Sakramentu.
Biskup Kazimierz Ryczan był wielokrotnie odznaczany. W 2009 otrzymał z rąk Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Złoty Medal za Długoletnią Służbę. Nadano mu też tytuł honorowego obywatela Kielc. Został także przyjęty w poczet członków Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie w randze Komandora z Gwiazdą.
W 2014 roku ks. bp Kazimierz Ryczan w związku z ukończeniem 75. roku życia złożył na ręce papieża Franciszka rezygnację z posługi ordynariusza diecezji kieleckiej i przeszedł na emeryturę. Do końca życia aktywnie uczestniczył w wydarzeniach w diecezji.
Ks. bp Kazimierz Ryczan zmarł 13 września, mając 78 lat. Został pochowany w krypcie pod bazyliką katedralną. Spoczął obok sześciu swoich poprzedników, biskupów: Wojciecha de Boża Wola Górskiego, Augustyna Łosińskiego, Tomasza Teofila Kulińskiego, administrującego diecezją Macieja Majerczaka, Czesława Kaczmarka oraz Jana Jaroszewicza.