Chemioterapia, to słowo u bardzo wielu chorych wywołuje paniczny lęk, strach. Kojarzy się głównie z wypadaniem włosów, wyczerpaniem organizmu i zmęczeniem. Jednak ta forma leczenia jest skuteczna w leczeniu nowotworów. Na temat chemioterapii rozmawialiśmy w audycji Na każdą pogodę z dr n. med. Jolantą Smok–Kalwat, specjalistą onkologii klinicznej i chemioterapii w Świętokrzyskim Centrum Onkologii.
Iwona Murawska: Czym jest chemioterapia?
dr Jolanta Smok-Kalwat: To jedna z metod leczenia przeciwnowotworowego. Stosujemy leki, by zniszczyć komórki nowotworowe. Te leki działają przede wszystkim na komórki, które rosną. Niestety nie jest to leczenie wybiórcze, dlatego chemioterapia nie niszczy tylko komórek nowotworowych, ale także zdrowe komórki. Wówczas pojawiają się skutki uboczne tego leczenia.
– Czy u każdej osoby, która zachorowała na nowotwór złośliwy można zastosować chemioterapię?
Każdy pacjent jest jednostką absolutnie indywidualną i u każdego z nich ta sama choroba może przebiegać różnie. Jeżeli nowotwór jest chemio – wrażliwy, a to jest zawsze wykazywane na podstawie wielu badań, wówczas można zastosować chemioterapię. Badania kliniczne, które stosowane są w danych nowotworach zawierają pewne schematy chemioterapii, które potwierdzają lub nie, czy ten nowotwór odpowie na to leczenie. Wówczas podejmowana jest decyzja, czy włączamy chemioterapię.
– Pacjenci, którzy po raz pierwszy przechodzą chemioterapię nie wiedzą, czego powinni się spodziewać, ani jak dobrze przygotować się do tej formy leczenia.
Należy pamiętać, że chemioterapia to są bardzo silnie działające leki. Dlatego do tego leczenia trzeba się odpowiednio przygotować. To przygotowanie zaczyna się już u lekarza prowadzącego. Najpierw musimy sprawdzić stan pacjenta – morfologię, wydolność narządów wewnętrznych. Z lekarzem prowadzącym omawiamy także sposób leczenia i rodzaj chemioterapii oraz jak będzie ona podawana. Natomiast sam pacjent powinien przede wszystkim poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, ponieważ mogą one wejść w interakcję z tymi podawanymi w chemioterapii.
Na pewno trzeba też pozytywnie się nastawić do leczenia, ponieważ wbrew pozorom odpowiednie nastawienie i psychika ma ogromne znaczenie. Mamy leki wspomagające, które pozwalają pacjentowi przejść łagodnie ten sposób leczenia. Pamiętajmy, że przed podaniem chemii należy zjeść lekkostrawne śniadanie. Zawsze też proszę pacjentów, by w czasie całego leczenia diametralnie nie zmieniali swojej diety. Nie zalecam jeść potraw tłustych, smażonych, ostro przyprawionych. Należy natomiast jeść często, ale niewielkie porcje.
– W czasie chemioterapii powinno się przyjmować leki uzgodnione z lekarzem. A co jeśli pacjent chce przyjąć leki bez recepty, np. witaminy, suplementy diety, czy tabletki ziołowe?
Lubimy się leczyć sami, na własną rękę. Często myślimy, że skoro lek jest wydawany bez recepty, to na pewno nie szkodzi. Nie do końca tak jest. Dlatego jeżeli stosujemy tak poważne leczenie jak chemioterapia, to należy o wszystkich przyjmowanych lekach poinformować lekarza.
– Jakie są skutki uboczne chemioterapii?
Pierwszym objawem leczenia jest zmęczenie. Natomiast najbardziej przykre dla pacjenta są nudności, wymioty. Na szczęście teraz mamy już bardzo dużo leków przeciwwymiotnych, dlatego nudności pojawiają się rzadko. Kolejny skutek uboczny, to wypadanie włosów, które występuje po pierwszym, drugim kursie chemioterapii, ale nie przy każdych cytostatykach. Pocieszające jest to, że włosy zawsze odrastają. I jeszcze raz podkreślę, że bardzo ważne jest nastawienie do choroby. Trzeba myśleć pozytywnie i wierzyć, że się wyzdrowieje. Tym bardziej, że w ostatnich latach wyniki leczenia bardzo się poprawiły. Pamiętajmy, rak to nie wyrok.