M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
Wystawa przypominająca 65 lat działalności Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK Ponury-Nurt będzie dodatkowym wydarzeniem towarzyszącym tegorocznym uroczystościom wykusowym. Prezentowana będzie w Wąchocku, a później w Woli Grójeckiej i Bodzentynie.
W 1957 roku żołnierze Jana Piwnika „Ponurego” i Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurta” na Wykusie postawili kapliczkę w miejscu swojego obozowania. Dało to początek środowisku, które najpierw skupiało podkomendnych obu dowódców, a obecnie zrzesza osoby związane z dokonaniami Polskiego Państwa Podziemnego. Jak podkreśla prezes środowiska Rafał Obarzanek, było to pierwsze po wojnie, obok ZBOWiD-u, niezależne środowisko kombatanckie:
– Żołnierze, a później ich dzieci i wiele osób, którym były bliskie ideały walki partyzanckiej, spotykali się na Wykusie najpierw w rocznicę postawienia kapliczki, czyli we wrześniu, a później w każdą rocznicę śmierci Jana Piwnika, która przypada 16 czerwca. Później opiekę nad Wykusem przekazali harcerzom, a ci przez lata niestrudzenie podtrzymywali pamięć o żołnierzach z lasu – opowiada.
Poza postawieniem kapliczki Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK Ponury-Nurt doprowadziło do ustawienia pomnika „Ponurego” na wąchockim rynku w 1984 roku. Autorem rzeźby był jego podkomendny Andrzej Kasten „Zulejka”. W 1988 roku prochy Jana Piwnika zostały sprowadzone do Polski, a powtórny pogrzeb stał się wielką manifestacją patriotyczną. Z dokumentów Urzędu Bezpieczeństwa wynika, że uczestniczyło w nim 20 tys. osób, a zazwyczaj te dane były zaniżane. Wówczas też w organizację włączyło się półtora tysięcy harcerzy. Kolejnym ważnym wydarzeniem było sprowadzenie prochów Eugeniusza Kaszyńskiego do Polski i pochowanie go na Wykusie.
Jubileuszowa wystawa będzie pokazywała najważniejsze wydarzenia organizowane przez środowisko upamiętniające partyzantów:
– Zdjęcia i opisy przypomną odsłonięcie kapliczki na Wykusie, książkę Cezarego Chlebowskiego „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie”, powstawanie Panteonu Pamięci przy opactwie w Wąchocku, pogrzeb Ponurego, nawiązanie współpracy z policją, przekazanie opieki nad Wykusem harcerzom, pogrzeb Nurta w 1994 roku, przyjęcie przez 10. Świętokrzyską Brygadę Obrony Terytorialnej imienia Eugeniusza Kaszyńskiego „Nurta”. To także historia wielu instytucji: Lasów Państwowych, Instytutu Pamięci Narodowej czy samorządów – wymienia Rafał Obarzanek.
Ekspozycja zawiera 36 plansz o wymiarach 2 na 2 metry. Są tam głównie zdjęcia, ale także biogramy dowódców i przemówienia Cezarego Chlebowskiego z pogrzebu „Ponurego” oraz Zdzisława Rachtana z pogrzebu „Nurta”. Otwarcie wystawy planowane jest na najbliższy piątek, 10 czerwca, na godzinę 14.
Przygotowanie wystawy było możliwe dzięki wsparciu Muzeum Historii Polski z programu „Patriotyzm jutra” i dotacji z Fundacji PGE.
