– Nadal nie znamy jeszcze wielu szczegółów związanych ze Zbrodnią Katyńską. Wciąż pojawia się szereg pytań związanych z przyczynami i przebiegiem tego tragicznego wydarzenia – podkreślił Marek Jończyk, z kieleckiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w trakcie wykładu poświęconego losom polskich jeńców wojennych zamordowanych w Katyniu, który odbył się w Centrum Edukacyjnym IPN, „Przystanek Historia” w Kielcach.
Marek Jończyk przypominał, że ofiarami Zbrodni Katyńskiej byli przede wszyscy przedstawiciele przedwojennej polskiej inteligencji.
– Było to prawie 22 tys. wykształconych ludzi. Lekarzy, nauczycieli, urzędników, inżynierów czy profesorów wyższych uczelni. Pierwszy raz problem kłamstwa katyńskiego pojawił się bezpośrednio po zbrodni. Gdy w połowie marca 1940 roku o swoich bliskich upomnieli się członkowie ich rodzin, którzy stracili kontakt z polskim jeńcami przebywającymi w sowieckiej niewoli. Kolejnym ważnym momentem była jesień 1941 roku, po inwazji III Rzeszy na Związek Radziecki. W czerwcu tego roku emigracyjny rząd polski zawarł porozumienie z władzami ZSRR w sprawie utworzenia polskiej armii składającej się z jeńców wziętych do niewoli po klęsce w 1939 roku, a można tu mówić o liczbie 250 tys. żołnierzy. O ile nie brakowało szeregowców i podoficerów, tak praktycznie w ogóle nie było kadry oficerskiej – zaznaczył.
Marek Jończyk dodał, że rząd polski w Londynie zwracał się do władz sowieckich z pytaniami o los polskich oficerów ponad 200 razy.
– Odpowiedzi były wymijające i szokujące. Nawet Józef Stalin stwierdził, że brakujący oficerowie prawdopodobnie uciekli do Mandżurii. Prawda wyszła na jaw wiosną 1943 roku, kiedy Niemcy odkryli masowe groby w okolicach Smoleńska, w lesie katyńskim, w Kozich Górach. Wtedy też rozpętała się lawina kłamstw zainicjowanych przez ZSRR. Już 15 kwietnia 1943 roku Sowieci próbowali zrzucić winę na Niemców, podtrzymując tę retorykę do 1990 roku – powiedział historyk.
Strzałem w tył głowy wymordowano wówczas 21 857 obywateli polskich, wziętych do niewoli po agresji Sowietów na Polskę 17 września 1939.