M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
„Paszporty życia” – to tytuł wystawy, której wernisaż odbędzie się we wtorek, 21 czerwca, w Ośrodku Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej na Wzgórzu Zamkowym w Kielcach. Ekspozycja pokazuje efekty działalności tak zwanej Grupy Ładosia.
– Co ciekawe, ta polska akcja jeszcze kilka lat temu nie była znana – mówi dr Marek Maciągowski, dyrektor OMPIO.
– Wystawa przygotowana przez Instytut Pileckiego jest pokłosiem dużego projektu badawczego, który polegał na przygotowaniu i przywróceniu pamięci historii grupy kilku polskich dyplomatów, którzy w Bernie fałszowali paszporty. Dzięki tym dokumentom Żydzi z gett polskich, ale także z innych miast Europy, mieli szanse na uniknięcie transportu do obozów śmierci – wyjaśnia.
Dzięki swoim kontaktom, polscy dyplomaci uzyskiwali paszporty krajów Ameryki Południowej, głównie Paragwaju, Hondurasu, Haiti i Peru.
Dr Marek Maciągowski zaznacza, że była to akcja na olbrzymią skalę.
– Te oryginalne blankiety paszportów uzyskiwano, potem wypełniano – do dziś nie wiadomo, kto to robił, a potem potwierdzano jako autentyczne. Badacze z Instytutu Pileckiego przypuszczają, że wydano nawet do 10 tys. nielegalnych paszportów. Do tej pory udało się ustalić nazwiska ponad 3 tys. osób, które otrzymały te paszporty, natomiast przypuszcza się, że 5-7 tys. nazwisk jest nieznanych – podkreśla.
Kluczem do powodzenia całej akcji było poparcie Poselstwa Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie i aktywny udział ambasadora Aleksandra Ładosia. W skład grupy wchodzili: jego zastępca Stefan Ryniewicz, wicekonsul RP Konstanty Rokicki, attache polskiego poselstwa Juliusz Kühl i dwaj przedstawiciele organizacji żydowskich – Abraham Silberschein i Chaim Eiss.
Aby popularyzować informacje o działaniach tych dyplomatów, Sejm RP ustanowił 2021 Rokiem Grupy Ładosia. Informacje o działalności Poselstwa Rzeczypospolitej Polskiej w szwajcarskim Bernie popularyzuje także wystawa, którą przygotował Instytut Pileckiego.
Marek Maciągowski wyjaśnia, że była już prezentowana m.in. w Waszyngtonie, Wilnie, Pradze, czy Kanadzie, a teraz trafiła do Kielc.
– Na dokumentach znajdziemy również nazwiska osób urodzonych w Kielcach. W ekspozytorach zobaczymy kopie i faksymile oryginalnych dokumentów, a także fotografie, ponieważ do Szwajcarii trafiały oryginalne zdjęcia ludzi, którzy otrzymywali paszporty. Na ekspozycji będą też pocztówki pisane z gett do Szwajcarii, czy inne dokumenty, które były związane z tą akcją – zapowiada.
Gościem specjalnym wernisażu będzie Monika Maniewska – współautorka książki „Lista Ładosia”, historyk, która zajmuje się badaniem działalności Grupy Ładosia oraz odtwarzaniem nazwisk osób, które zostały objęte akcją.
Dyrektor OMPIO zaznacza, że publikacja doczekała się już drugiego wydania.
– Pomyślana została jako podsumowanie tych informacji, które historycy zdobyli, odtwarzając dzieje działalności Grupy Ładosia, przeszukując archiwa całego świata, a także kontaktując się z rodzinami ocalonych. Książka zawiera 3023 nazwiska ludzi, którzy otrzymali paszporty, a także zdjęcia dokumentów Żydów, którzy przeżyli – mówi.
Wernisaż wystawy „Paszporty życia” rozpocznie się o godz. 17.00. Wstęp wolny.
