Książka o Polskim Radiu pokazuje ogromną siłę jego oddziaływania

„Polskie Radio w służbie muzyki i muzycznej edukacji w latach 1925-1939” – to tytuł książki dr Joanny Sztejnbis-Zdyb z katedry muzyki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Wydawnictwo będzie miało premierę w poniedziałek, 10 października w Dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich – Muzeum Narodowym w Kielcach.

Czytaj również

Studenci i pracownicy UJK obchodzili święto uczelni

2025-06-26

Kieleckie uczelnie nisko w rankingu Perspektyw

2025-06-25

Dr Joanna Sztejnbis-Zdyb zajmuje się m.in. działalnością naukową związaną z kulturą muzyczną regionu i Polski. Do zajęcia się tematem roli Polskiego Radia w kształtowaniu kultury muzycznej II Rzeczpospolitej skłonił ją brak kompleksowych opracowań tego zagadnienia.

– Ta tematyka była podejmowana w kilku artykułach naukowych. Rozpoczęłam pisanie tej książki również od artykułu, w którym ukazałam rolę edukacyjną Polskiego Radia. W zasadzie zaglądając do wszystkich materiałów, czytając ówczesną prasę, tak ten artykuł się rozwijał, aż powstało dzieło liczące prawie 800 stron – śmieje się.

Praca nad publikacją trwała blisko cztery lata. Autorka wyjaśnia, że bazowała na zasobach i pomocy Federacji Bibliotek Cyfrowych.

– Czytałam gazety i bardzo wnikliwie analizowałam programy muzyczne, emitowane na antenie ogólnopolskiej. One były drukowane w specjalnych gazetach, poświęconych tylko programom Polskiego Radia, tam znajdowały się również artykuły krytyczne, więc ich lektura także dawała pogląd na to, jak te audycje wyglądały – mówi.

Dr Joanna Sztejnbis-Zdyb opisuje także działające w czasie międzywojnia rozgłośnie regionalne: krakowską, katowicką, poznańską, wileńską, lwowską, łódzką i toruńską.

– W momencie kiedy te rozgłośnie powstawały, Polskie Radio wydzielało im, dziś byśmy powiedzieli czas antenowy, i była to okazja, by zaprezentować lokalne środowisko muzyczne, lokalnych twórców, lokalne orkiestry, chóry czy orkiestry wojskowe – wyjaśnia.

Badaczka zaznacza, że w okresie międzywojennym radio wyglądało zupełnie inaczej niż dzisiaj. Wówczas do studia zapraszano całe orkiestry symfoniczne, orkiestry wojskowe, chóry i innych artystów, a ich występy były emitowane na żywo.

– Zapraszając takie zespoły, radio dofinansowało ich działalność, co wpływało pozytywnie na podnoszenie ich poziomu artystycznego. Starałam się też pokazać, że Polskie Radio było też odzwierciedleniem tego, co się działo w tamtym czasie w Polsce, a przede wszystkim w życiu muzycznym. Radio współpracowało z różnymi instytucjami, ze stowarzyszeniami, organizowało koncerty – przykładem może być cykl koncertów na Wawelu w latach 1936-1939 – zaznacza.

Cenna była także rola Polskiego Radia w rozwoju edukacji na poziomie szkół powszechnych. Organizowało wiele akcji, np. audycje dla młodzieży w opracowaniu Zofii Ławęskiej czy projekt radiofonia szkolna, który osiągnął szczególnie dobre rezultaty na terenie Lwowa.

Książka „Polskie Radio w służbie muzyki i muzycznej edukacji w latach 1925-1939” została wydana przez Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie. Ukazała się w przededniu setnej rocznicy powstania Polskiego Radia, które odbędzie się w 2025 roku.

Promocja wydawnictwa odbędzie się w poniedziałek, 10 października, o godz. 13.00, w Dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich – Muzeum Narodowym w Kielcach. Wstęp wolny.

Dr Joanna Sztejnbis-Zdyb

Nauczyciel akademicki Wydziału Sztuki, Katedry Muzyki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Prowadzi zajęcia z zakresu metodyki edukacji muzycznej. Zajmuje się również działalnością naukową, związaną z kulturą muzyczną regionu i Polski. Autorka monografii: „Od Wojewódzkiej Orkiestry Symfonicznej do Filharmonii” oraz „Gazeta Kielecka w roli obserwatora lokalnego życia muzycznego w latach 1870-1939”.