12 osób, artyści, muzycy, fotograficy i naukowcy, zostało wyróżnionych Świętokrzyską Nagrodą Kultury. Prestiżowa nagroda, przyznawana przez zarząd województwa, honoruje osoby, instytucje i stowarzyszenia za ich szczególne dokonania w zakresie działalności artystycznej oraz upowszechnianie i ochronę dziedzictwa narodowego.
Laureatami nagród pierwszego stopnia uhonorowani zostali: poeta i prozaik, Zdzisław Antolski oraz fotograf, Henryk Pieczul – członek świętokrzyskiego okręgu Związku Polskich Artystów Fotografików od 1979 roku.
Marszałek województwa Andrzej Bętkowski stwierdził wręczając nagrody, że są one ważnym elementem świętokrzyskiego życia kulturalnego, a przy tym stanowią inspirację do podejmowania działań, wykraczających poza granice regionu.
– Doświadczenia poprzednich edycji upoważniają nas do skromnej satysfakcji. Również rok 2022 dodaje nam optymizmu, ponieważ aplikacje, które wpłynęły na tegoroczny konkurs, kolejny raz prezentowały sylwetki osób utalentowanych i zaangażowanych w rozwój kultury województwa świętokrzyskiego. Ukazywały ich otwartość, oryginalność i profesjonalizm. Wyrażam wdzięczność za ich pracę twórczą, podejmowane inicjatywy i poświęcenie – mówił marszałek.
Kapituła przyznała także nagrody II stopnia, wręczane za istotne znaczenie dla rozwoju życia kulturalnego w regionie. Wyróżnieni tym tytułem zostali m.in. Jolanta Kusztal, aktorka – lalkarka. Jedna z pierwszych aktorek zawodowego Teatru Lalki i Aktora „Kubuś” w Kielcach. Nagrodę otrzymała także dr Małgorzata Imiołek etnograf wieloletni pracownik Muzeum Wsi Kieleckiej.
W tym roku, do tytułu zgłoszono w sumie 22 wnioski, ostatecznie Kapituła Świętokrzyskiej Nagrody Kultury wyróżniła 12 osób.
Laureaci Świętokrzyskiej Nagrody Kultury 2022
NAGRODY I STOPNIA:
Zdzisław Antolski – świętokrzyski poeta i prozaik. Autor kilkunastu książek poetyckich i prozatorskich, m.in. „Maszyna metafizyczna” czy „Kapsuła Czasu”. Jego wiersze były tłumaczone na języki angielski oraz czeski. Publikował m. in. w: „Poezji”, „Twórczości”, „Frazie”, „Magazynie Literackim”, „Przemianach”, „Okolicach”, „Tygodniku Kulturalnym”. Dawniej felietonista w „Echu Dnia”, obecnie współpracuje z pismem „Radostowa”. W internetowym tygodniku Pisarze.pl prezentuje swoje utwory związane z Ziemią Kielecką. Prowadził wydawnictwo ”U poety”, gdzie ukazywały się książki regionalnych autorów. Na temat jego twórczości powstała monografia Zofii Korzeńskiej „Walka demona z aniołem. Droga twórcza Zdzisława Antolskiego”. W swojej twórczości propaguje kulturę i tradycję regionu świętokrzyskiego. Laureat licznych nagród literackich, m.in. „O Świętokrzyską Lirę Poezji”, ogólnopolskiej nagrody im. Andrzeja Bursy w Krakowie.
Henryk Pieczul – członek rzeczywisty Związku Polskich Artystów Fotografików Okręg Świętokrzyski w Kielcach od 1979. Członek ZAiKS. Od 1945 roku związany z Kielcami. Uczeń kieleckiego fotografa Zygmunta Hamerskiego. W latach 1964 – 1988 był kierownikiem pracowni fotograficznej w Muzeum Świętokrzyskim (obecnie Muzeum Narodowym). Założył archiwum negatywów. Pozostawił ich po sobie ponad 47000. Wyspecjalizował się w wykonywaniu zdjęć muzealiów. W latach 1988 – 2005 wykonał, liczącą dziesiątki tysięcy negatywów, dokumentację dla Muzeum Narodowego w Krakowie. Fotografie H. Pieczula cechuje zawodowy perfekcjonizm i obiektywizm. Zajmował się również fotografią artystyczną. Wielokrotnie wyróżniany i nagradzany, m.in. I. nagrodą na IV. Biennale Krajobrazu Polskiego, I. nagrodą i złotym medalem Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce na VII. Biennale. Honorowy członek Francuskiego Muzeum Fotografii w Paryżu – Bievres.
NAGRODY II STOPNIA:
Andrzej Ślązak – prof. UJK dr hab. Muzyk i pedagog, kierownik Katedry Muzyki UJK w Kielcach; pracownik Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. L. Różyckiego w Kielcach, gdzie prowadzi swoją klasę fortepianu. Organizator I Festiwalu Muzyki Polskiej na Tajwanie. Zainicjował nutową serię wydawniczą pt. „Twórczość´ kompozytorów świętokrzyskich”. Autor projektu „Systematyzacja, analiza oraz publikacja fortepianowej twórczości Mirosława Niziurskiego”. Działalność´ Andrzeja Ślązaka obejmuje także zagraniczne, premierowe wykonania dzieł kompozytorowi związanych z UJK w Nowym Jorku, Tajpej oraz w Porto. Na jego koncie znajduje się?: 7 publikacji nutowych, 4 płyty CD, ponad 100 koncertów krajowych i zagranicznych. Stypendysta Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu oraz Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta Członek Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej.
Dr Roman Chyła – nauczyciel, przewodnik, literat. Jest autorem poradnika z zakresu edukacji regionalnej oraz współautorem pierwszego w woj. świętokrzyskim podręcznika do realizacji zagadnień regionalnych na I etapie edukacyjnym w szkołach podstawowych. Organizuje kursy dla małych przewodników po Sandomierzu i województwie świętokrzyskim. Roman Chyła jest autorem pierwszej naukowej monografii Zawichostu. Współautor monografii miasta i gminy Ożarów. Wspólnie z Profesorem Feliksem Kirykiem R. Chyła przygotował w 2018 r. naukową publikację na pamiątkę jubileuszu 730-lecia Sandomierza. Członek Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego. Współpracuje ze środowiskiem naukowym w Polsce i za granicą m. in. z prof. Magdaleną Teter z Fordham University w Nowym Jorku.
Zbigniew Woldański – instruktor teatru i tańca we Włoszczowskim Domu Kultury, reżyser, aktor, scenarzysta, scenograf, choreograf. Jest absolwentem Studium Wokalno-Tanecznego Komitetu do spraw Radia i Telewizji przy Teatrze Rozrywki w Chorzowie oraz Wydziału Pedagogiki Wszechnicy Świętokrzyskiej w Kielcach. Pracował w Teatrze Rozrywki w Chorzowie, współpracował z Estradą Śląską, był członkiem „Kapeli Warszawskiej Staśka Wielanka”. W Domu Kultury we Włoszczowie założył Studio Tańca Zibi oraz grupę teatralną Proscenium, z którymi zrealizował kilkanaście autorskich spektakli. W 2016 roku doceniony za piosenkę poetycką pt. „Pragnę Ci mówić: I love you”, która ukazała się na debiutanckiej płycie pod tytułem “Rozmaitości”.
Jacek Mąka – aktor Teatru im. S. Żeromskiego w Kielcach, absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Niegdyś związany z Teatrem Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku. Współpracował z teatrami polskimi: Nowym w Łodzi, Polskim w Bydgoszczy oraz teatrami francuskimi m.in w Saint-Étienne oraz w Strasbourgu Na scenie kieleckiego teatru zadebiutował rolą w „Zachodnim wybrzeżu” Bernarda-Marie Koltèsa w reżyserii Kuby Kowalskiego. Od 1982 roku zagrał ponad 140 ról tylko na polskich scenach. Aktor serialu „Stulecie winnych” (TVP). Jego głos mogą podziwiać słuchacze Radia Kielce, w słuchowisku w reżyserii Magdaleny Galas-Klusek. W tym roku Jacek Mąka świętuje jubileusz 40-lecia pracy artystycznej.
Edgar Wojtasiak – aktor, recytator, konferansjer, animator kultury. Zagrał w kilkudziesięciu spektaklach teatralnych i widowiskach artystycznych. W 2012 r. wziął udział w Salonie Poezji w reżyserii Jarosława Gajewskiego prezentowanym w Teatrze Polskim im. Arnolda Szyfmana w Warszawie. Laureat nagród i wyróżnień w konkursach recytatorskich m.in. laureat 3 nagrody w 57. Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego w Ostrołęce oraz 2 nagrody na 48. Ogólnopolskim Konkursie Recytatorskim im. Leopolda Staffa w Skarżysku-Kamiennej. Działał w Stowarzyszeniu Inicjatyw Społecznych i Kulturalnych „Pro Persona”. W 2019 r. zainicjował utworzenie Instytutu Kultury Ireneusza Ślusarczyka. Jeden z twórców Radia z Q- ulturą. Zrealizował akustycznie ponad 1000 różnych audycji i podcastów.
Dariusz Kozieł – artysta muzyk, klarnecista, absolwent PSM II stopnia w Kielcach. Muzyk, solista w Filharmonii Świętokrzyskiej. Regularnie koncertuje jako solista-kameralista, współpracując z takimi zespołami, jak: Rubinstein Quartet czy Kielecka Orkiestra Kameralna. Z kielecką grupą Strauss Ensamble koncertuje w Polsce m.in. na Międzynarodowym Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy, Festiwalu „Muzyka w Sandomierzu”, Festiwalu im. Krystyny Jamroz w Busku-Zdroju a także za granicą. W 2014 r. otrzymał patent a przedmiotem wynalazku było: Uzyskanie dowolnej zmiany barwy dźwięku z „jasnej” do „ciemnej” oraz poprawa intonacji klarnetu. Obecnie z tego udogodnienia korzystają takie osobowości muzyczne, jak Karel Dohnal, Charles Neidich. Znakomity solista-klarnecista – Piotr Szymyślik – wprost twierdzi, że jest „fanem baryłki do klarnetu wg pomysłu Dariusza”.
Jolanta Kusztal – aktorka lalkarka. Jedna z pierwszych aktorek zawodowego Teatru Lalki i Aktora „Kubuś” w Kielcach. Zagrała ponad 100 ról w spektaklach lalkowych. W teatrze nagrywała słuchowiska muzyczne i wystąpiła także w wielu Teatrach Telewizji. Występowała w produkcjach filmowych realizowanych na ziemi świętokrzyskiej np. filmie „Przedwiośnie” w reż. Filipa Bajona. Uczestniczyła w akcjach charytatywnych na rzecz dzieci w szkołach i przedszkolach. W 1993 roku stworzyła wraz z mężem nieżyjącym aktorem Edwardem Kusztalem scenę dla dorosłych w lalkowym teatrze w Kielcach wystawiając dramat „Ja, Foyerbach” – Tankreta Dorsta. Po śmierci męża założyła wraz z córkami i wnukami Fundację im. Edwarda Kusztala, która popularyzuje dorobek aktora, ustanawia nagrody dla twórców teatralnych i filmowych, organizuje liczne wydarzenia kulturalne, wystawy, koncerty, festiwale w tym Letni Festiwal Muzyki Sakralnej „Ucho Igielne” w Sandomierzu.
Dr Małgorzata Imiołek – absolwentka etnografii na Uniwersytecie Warszawskim. Pracuje w Muzeum Wsi Kieleckiej od 1991 r., gdzie w roku 1996 uzyskała stopień adiunkta, a w 2001 r. – kustosza. Przedmiotem badań dr Imiołek jest budownictwo ludowe oraz strój ludowy i tkanina. Jest autorką publikacji z zakresu etnografii Kielecczyzny oraz muzealnictwa skansenowskiego i edukacji muzealnej. Opracowała ramowy program etnograficznych zajęć edukacyjnych dla Muzeum Wsi Kieleckiej. W Parku Etnograficznym w Tokarni w XIX-wiecznej zagrodzie z Gęsic zrealizowała autorską koncepcje ekspozycji interaktywnej, przeznaczonej do prowadzenia zajęć edukacyjnych. Zrealizowała wiele wystaw stałych i czasowych, prezentowanych w Muzeum Wsi Kieleckiej. Za wystawę „Kolorowy świat dóbr doczesnych”, otrzymała w 1999 r. wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie „Muzealne Wydarzenie Roku”.
Teatr Grodzki „Pod Basztami” – prowadzony od 2014 roku przez Centrum Kultury i Sportu w Chęcinach. Skupia dzieci i młodzież w różnym wieku oraz seniorów, głównie z terenu Gminy i Miasta Chęciny. Adepci Teatru Grodzkiego zdobywają doświadczenie sceniczne uczestnicząc w warsztatach i spektaklach teatralnych. Reżyserem Teatru jest Dorota Anyż, a scenografem Artur Anyż. Pierwszą zrealizowaną przez Teatr Grodzki „Pod Basztami” sztuką były „Kazania Świętokrzyskie”, w której wykorzystano kazanie na dzień Świętej Katarzyny. Widowisko to wzięło udział w filmie Doroty Kosierkiewicz „Kazania w Podróży”, emitowanym przez TVP Historia. Przy Teatrze „Pod Basztami” działa również Teatr Seniorów. Tworzą go głównie studenci Chęcińskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
NAGRODA HONOROWA:
Jarosław Zatorski – animator życia kulturalnego regionu. Od 2003 r. organizuje Spotkania z Kulturą Żydowską. Założyciel Buskiego Stowarzyszenia Kulturalnego. Jest inicjatorem renowacji synagogi w Chmielniku i utworzenia w niej Ośrodka Edukacyjno–Muzealnego Świętokrzyski Sztetl, który zdobył wiele prestiżowych nagród m.in. nagrodę Złoty Żuraw w kategorii najlepiej i najskuteczniej zrewitalizowanych Obiektów (2013) oraz nagrodę im. Marii i Łukasza Hirszowiczów za rok 2021 i tytuł „Strażnika Pamięci” przyznane przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie (12.05.2022 r.) Zainicjował przetłumaczenie książek na temat Holocaustu z języka angielskiego na język polski. Dzięki jego zaangażowaniu odbudowano kilka cmentarzy żydowskich w woj. Świętokrzyskim. Z jego inicjatywy powstało również wiele pomników m.in. w Busku-Zdroju pomnik Leopolda Kozłowskiego, kompozytora, pianisty, dyrygenta, oraz pomniki ku czci pomordowanych w czasie II wojny światowej. Jest pomysłodawcą i założycielem grupy teatralnej „S 60+”, natomiast przy SP nr 1 utworzył zespół marszowy „Buskie Mażoretki”.