Roman Dmowski obok Józefa Piłsudskiego uważany jest za ojca Niepodległości. Należy do grona najwybitniejszych polityków II Rzeczpospolitej. Wciąż jest jednak mało znany. Sylwetkę tego działacza ma przybliżyć nowa wystawa biograficzna w Centrum Edukacyjnym Instytutu Pamięci Narodowej „Przystanek Historia” w Kielcach.
Roman Dmowski także dziś budzi wiele kontrowersji, jednak, jak tłumaczy Dariusz Skrzyniarz z kieleckiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej, niewiele osób zna i rozumie jego geopolityczne koncepcje Polski wciśniętej między Niemcy i Rosję.
– Jego koncepcja wyjścia z tej żelaznej obręczy wrogów, uchroniła nasz kraj przed katastrofą w 1905 roku, a także 1914 roku i doprowadziła ostatecznie do pozycji państwa wychodzącego jako zwycięzca z I wojny światowej – zauważa.
Dariusz Skrzyniarz zwraca uwagę, że drugą trudną do przecenienia zasługą Dmowskiego był jego udział w Konferencji Pokojowej w Paryżu, gdzie wykazał się ogromnymi zdolnościami dyplomatycznymi i, mimo oporu niektórych krajów Ententy, zdołał przeforsować korzystny dla naszego kraju przebieg granicy zachodniej.
– Stało się tak także mimo prób utrudniania mu tych działań oraz podważania jego pozycji przez zwolenników jego głównego rywala, Józefa Piłsudskiego, stojącego wówczas na czele odradzającej się Polski jako Tymczasowy Naczelnik Państwa. Nie udało się co prawda zrealizować głównego celu polityki Dmowskiego, czyli odzyskania dla Polski Gdańska, ale wobec sprzeciwu polityki brytyjskiej było to w tamtych warunkach po prostu niemożliwe – tłumaczy.
Wystawę przygotowało Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Szczecinie. Plansze są bogato ilustrowane zdjęciami, pochodzącymi m.in. z archiwum IPN, archiwum Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych, Biblioteki Narodowej, z Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz zborów prywatnych.
Ekspozycja „Roman Dmowski (1864–1939)” będzie dostępna przy ul. Warszawskiej 5 w Kielcach do 30 listopada.