czwartek, 5 czerwca 2025
101,4 MHz | 90,4 Kielce | 100,00 MHz Włoszczowa  dab logo M10D 215,072 MHz                    Zadzwoń do studia 41 200 20 20          
Brak wyników
Pokaż wszystko
Radio Kielce
  • REGION
    • ŚWIĘTOKRZYSKIE
    • KIELCE
    • BUSKO-ZDRÓJ
    • JĘDRZEJÓW
    • KAZIMIERZA WIELKA
    • KOŃSKIE
    • OPATÓW
    • OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI
    • PIŃCZÓW
    • SANDOMIERZ
    • SKARŻYSKO-KAMIENNA
    • STARACHOWICE
    • STASZÓW
    • WŁOSZCZOWA
  • KRAJ / ŚWIAT
  • SPORT
    • WIADOMOŚCI SPORTOWE
    • KORONA KIELCE
    • INDUSTRIA KIELCE
  • KULTURA
    • AKTUALNOŚCI
    • INFORMATOR KULTURALNY
    • RECENZJE
  • CO NA DROGACH
  • ZDROWIE
  • MULTIMEDIA
    • ZDJĘCIA
    • GALERIA KUBALSKI & TASZŁOW
    • WIDEO
    • PODCASTY
  • POGODA
  • PORTALE RADIA KIELCE
    • CENTRUM EDUKACJI MEDIALNEJ
    • FOLK RADIO
    • PODCASTY
    • PROJEKT PRACA
    • WIELKA LITERATURA W CYFROWYM ŚWIECIE
    • ZOOM NA WIEŚ
  • O NAS
    • RAMÓWKA
    • AUDYCJE RADIA KIELCE
    • KONTAKT
    • DZIENNIKARZE
    • DZIAŁ PROMOCJI I MARKETINGU
    • STUDIO GRAM
    • HISTORIA POLSKIEGO RADIA KIELCE
    • WARUNKI KORZYSTANIA
    • REGULAMIN KONKURSÓW ANTENOWYCH
    • ZASADY KAMPANII SPOŁECZNYCH
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
    • ABONAMENT RTV
    • PROCEDURA ZGŁOSZEŃ WEWNĘTRZNYCH
    • BIP
Radio Kielce
  • REGION
    • ŚWIĘTOKRZYSKIE
    • KIELCE
    • BUSKO-ZDRÓJ
    • JĘDRZEJÓW
    • KAZIMIERZA WIELKA
    • KOŃSKIE
    • OPATÓW
    • OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI
    • PIŃCZÓW
    • SANDOMIERZ
    • SKARŻYSKO-KAMIENNA
    • STARACHOWICE
    • STASZÓW
    • WŁOSZCZOWA
  • KRAJ / ŚWIAT
  • SPORT
    • WIADOMOŚCI SPORTOWE
    • KORONA KIELCE
    • INDUSTRIA KIELCE
  • KULTURA
    • AKTUALNOŚCI
    • INFORMATOR KULTURALNY
    • RECENZJE
  • CO NA DROGACH
  • ZDROWIE
  • MULTIMEDIA
    • ZDJĘCIA
    • GALERIA KUBALSKI & TASZŁOW
    • WIDEO
    • PODCASTY
  • POGODA
  • PORTALE RADIA KIELCE
    • CENTRUM EDUKACJI MEDIALNEJ
    • FOLK RADIO
    • PODCASTY
    • PROJEKT PRACA
    • WIELKA LITERATURA W CYFROWYM ŚWIECIE
    • ZOOM NA WIEŚ
  • O NAS
    • RAMÓWKA
    • AUDYCJE RADIA KIELCE
    • KONTAKT
    • DZIENNIKARZE
    • DZIAŁ PROMOCJI I MARKETINGU
    • STUDIO GRAM
    • HISTORIA POLSKIEGO RADIA KIELCE
    • WARUNKI KORZYSTANIA
    • REGULAMIN KONKURSÓW ANTENOWYCH
    • ZASADY KAMPANII SPOŁECZNYCH
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
    • ABONAMENT RTV
    • PROCEDURA ZGŁOSZEŃ WEWNĘTRZNYCH
    • BIP
Brak wyników
Pokaż wszystko
Radio Kielce

Najpierw pączki były ze… słoniną i boczkiem

Polskie Radio Kielce,PAP
2023-02-16 06:21
5 min. czytania
A A
11.02.2021. Kielce. Tłusty Czwartek / Wiktor Taszłow / Radio Kielce

Fot. Wiktor Taszłow - Radio Kielce

Udostępnij na FacebookUdostępnij na TwitterEmail

Dziś (16 lutego) Tłusty Czwartek, który rozpoczyna ostatki. W dawnej tradycji dzień ten rozpoczynał tłusty tydzień, podczas którego na stołach królowały suto kraszone potrawy, głównie mięsne, ale też obficie zdobione skwarkami pierożki i kapusta.

Współczesne pączki swoimi początkami sięgają XVI wieku, a z ich przygotowaniem łączyło się szereg rytuałów, które miały zapewnić pomyślność w nowym roku. Najbardziej znanym sposobem przywołania szczęścia było znalezienie w swoim pączku ukrytego tam orzecha czy migdała.

W zamożniejszych domach przyjęcia ostatkowe były bogate, u chłopów bywało skromniej, ale bez względu na zasobność domu należało przygotować pączki i faworki, zwane chrustami. Co ważne, konieczne było przygotowanie ich na smalcu, na co dzień stosowany olej nie wchodził w grę, jeżeli pączki miały się udać.

Zabawy nie ograniczały się tylko do domów, bardzo często wychodziły na ulicę i do karczmy. Trudno było przejść, aby nie zostać wciągniętym do korowodu tanecznego. Jeżeli biesiadnicy na drodze spotkali pannę, która zbyt długo pozostawała w panieństwie, musiała się nieszczęsna wykupić. Najczęściej były to pączki, które zawczasu panienki z długim stażem przygotowywały, aby nie stać się obiektem drwin.


Czytaj również

Nielegalny tytoń w sortowni paczek

Nielegalny tytoń w sortowni paczek

2025-06-05
Przypomnieli 17-letniego bohatera

Przypomnieli 17-letniego bohatera

2025-06-05

JAKIE PĄCZKI LUBISZ NAJBARDZIEJ?

Wyniki sondy



Loading ... Loading ...

Najpierw były pączki ze… słoniną i boczkiem

Tłusty czwartek to ostatni moment, aby przed nadchodzącym Wielkim Postem pofolgować swoim zachciankom i najeść się smakołyków. Warto jednak wiedzieć, że pączki nie zawsze były słodkie. Historia słodkiego pączka sięga bowiem czasów starożytnych, kiedy to w Rzymie słodkim przysmakiem zajadano się w ostatnie dni karnawału. Od setek lat ten przysmak znany jest też w krajach Bliskiego Wschodu.

Pierwsze polskie pączki nie były bowiem słodkie. Miały postać nadziewanego słoniną chlebowego ciasta, smażonego na smalcu. Podawano je z tłustym mięsiwem i zapijano… wódką. Pączki zyskały słodkie oblicze w XVI wieku, a zaokrągliły się na przełomie XVII i XVIII. Zwano je nie tylko pączkami, ale również blinami, babałuchami lub na Śląsku kreplami (od niemieckiego Krapfen, oznaczającego ciasto smażone na tłuszczu).

Nasi przodkowie objadali się początkowo ciastem ze słoniną, boczkiem i mięsem, które suto zapijano wódką. Dziś pozostałością po tych zwyczajach jest właśnie słodki pączek smażony w głębokim tłuszczu. Królują pączki z różą, wiśnią, czekoladą, budyniem i innymi nadzieniami, polane lukrem lub oprószone cukrem pudrem. Dawniej przyrządzając pączki nadziewano także migdałami lub orzechami.

Nie tylko pączki

03.02.2016 Kielce. Przygotowywanie faworków i pączków na Tłusty Czwartek w cukierni Dorotka. / Jarosław Kubalski / Radio Kielce
Fot. Jarosław Kubalski – Radio Kielce

Czym różnią się dzisiejsze pączki od tych wysmażanych kilka wieków temu? Jaki skład ma „prawdziwy” pączek? Jakie inne zwyczaje towarzyszyły dawniej świętowaniu końcówki karnawału?

Jak wskazuje dr Izabela Gass z Archiwum PAN w Warszawie, „serwowano mięso, głównie dziczyznę: pieczone sarny, kuropatwy, zajęcze combry czy szynki z dzika. Jadano także wykwintnie przyrządzony drób, indyki tuczone orzechami włoskimi, pieczone kapłony, jarząbki, pasztety. A wszystko to zapijano szlachetnymi winami reńskimi, burgundzkimi, węgierskimi, gdańską wódką i domowym nalewkami”.

Wśród potraw znajdowały się także smażone słodkie specjały: racuchy, bliny, pampuchy, chrusty (faworki) oraz właśnie pączki. To właśnie ten zaadaptowany z zagranicznej kuchni smakołyk stał się wkrótce symbolem polskiego Tłustego Czwartku.

Oprócz pączków i innych rarytasów świętowaniu towarzyszyły zabawy, tańce i zwyczaje. Był to czas najhuczniejszych bali i potańcówek. Zarówno w miastach jak i na wsiach wychodzono na dwór w różnorodnych przebraniach; w mieście można było spotkać barwne korowody, a na prowincji grupy diabłów, cyganek, kóz i turoni, które pukały do domów żądając datków, a jednocześnie przynosząc urodzaj. Zabawa trwała do północy we wtorek przed Środą Popielcową.


PĄCZEK W „LICZBACH”
  • Jeden pączek ma od 250 do 400 kalorii. Zawiera ok. 6 gramów białka, 13 gramów tłuszczu i ponad 50 gramów węglowodanów.
  • Polacy w Tłusty Czwartek zjadają około 100 milionów pączków.
  • Największy pączek świata, wpisany do „Księgi Rekordów Guinnessa”, miał 0,5 m grubości, 1,83 m średnicy i ważył prawie 400 kg. Powstał w 2004 roku w Nowym Jorku.

Słodkie pączki w Polsce od XVI wieku

Czy pączki sprzed kilkuset lat wyglądały tak samo jak dziś? Najstarsze przepisy – czytamy na stronie PAN – wskazują, że były to drożdżowe kule nadziewane słoniną. Dr hab. inż. Małgorzata Wronkowska z Zakładu Chemii i Biodynamiki Żywności Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie przypomina, że pączki ze słodkim nadzieniem – marmoladą lub dżemem różanym – pojawiły się w Polsce w XVI wieku.

Pączki mogą mieć różny kształt, wielkość, ale zawsze w ich składzie znajdziemy mąkę pszenną, drożdże, jajka, masło, mleko, cukier oraz nadzienie. Istotnym składnikiem, bez którego nie uda się przygotować dobrego pączka jest tłuszcz, w którym będziemy go smażyć. Dawniej pączki smażono tylko na smalcu, dzisiaj bardzo często wykorzystujemy też olej rzepakowy, a niekiedy olej kokosowy.

Dodatki do pączków zmieniają się z biegiem czasu, modyfikacji ulega także ich skład. Produkowane dziś hurtowo pączki zawierają nie tylko naturalne składniki.

11.02.2021. Kielce. Tłusty Czwartek / Wiktor Taszłow / Radio Kielce
Fot. Wiktor Taszłow – Radio Kielce

Uwaga na produkt „pączkopodobny”

– „Czytajmy etykiety! – apeluje cytowana na stronie PAN dr hab. Małgorzata Wronkowska – Pomimo że do przygotowania pączka potrzebujemy jedynie kilku podstawowych składników, to na wielu wyrobach dostępnych w sklepach ich lista wydaje się nie mieć końca. Może jednak warto zastanowić się czy nie lepiej zapłacić więcej za pączka, ale mieć pewność, że jest to „prawdziwy” pączek a nie produkt „pączkopodobny”?

Skład pączków dostosowuje się także do współczesnych wymagań dietetycznych. Technologia otrzymywania produktów bezglutenowych, nie tylko pączków, różni się znacząco od tzw. tradycyjnych wyrobów. Za piękny wygląd pączka, ale także chleba pszennego, opowiada gluten, białko zawarte w mące pszennej. Osoby na diecie bezglutenowej nie mogą go jednak spożywać. Produkty dostępne w handlu detalicznym, np. bezglutenowe mieszanki do przygotowania ciasta drożdżowego, pozwalają na przygotowanie pączków bezglutenowych także w domu. Obok tradycyjnych pączków coraz modniejsze stają się również pączki wegańskie, które przygotowywane są bez jajek, ale z dodatkiem mleka roślinnego i oleju kokosowego.

 

Pączki ze słoniną, czyli żegnaj karnawale

 

Tagi: STARACHOWICEKAZIMIERZA WIELKAOSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKIJĘDRZEJÓWKOŃSKIEPIŃCZÓWBUSKO-ZDRÓJWŁOSZCZOWASTASZÓWOPATÓWKIELCESANDOMIERZtłusty czwartekSKARŻYSKO-KAMIENNApączki

CZYTAJ RÓWNIEŻ

Nielegalny tytoń w sortowni paczek

Nielegalny tytoń w sortowni paczek

2025-06-05
Przypomnieli 17-letniego bohatera
ZDJĘCIA

Przypomnieli 17-letniego bohatera

2025-06-05
Nowa oferta badań w Szpitalu Specjalistycznym w Sandomierzu. Na zdjęciu: Michał Tarnowski, specjalista kardiolog / Fot. Szpital Specjalistyczny w Sandomierzu
ZDJĘCIA

Szpital Specjalistyczny w Sandomierzu poszerzył ofertę badań specjalistycznych

2025-06-05
Będą remonty schronów i szkolenia dla włodarzy miast
ZDJĘCIA

Będą remonty schronów i szkolenia dla włodarzy miast

2025-06-05
Duma miasta i regionu. Kielecka uczelnia techniczna świętuje
ZDJĘCIA

Duma miasta i regionu. Kielecka uczelnia techniczna świętuje

2025-06-05
Wycinka drzewa utrudnia przejazd drogą krajową

Wycinka drzewa utrudnia przejazd drogą krajową

2025-06-05
Rakiety z czasów II wojny światowej na podwórku
ZDJĘCIA

Rakiety z czasów II wojny światowej na podwórku

2025-06-05
Skarżyskie stołówki będą lepiej wyposażone

Skarżyskie stołówki będą lepiej wyposażone

2025-06-05
podcasty.radiokielce.pl
folkradio.pl

REGION

Nielegalny tytoń w sortowni paczek

Przypomnieli 17-letniego bohatera

Szpital Specjalistyczny w Sandomierzu poszerzył ofertę badań specjalistycznych

Będą remonty schronów i szkolenia dla włodarzy miast

Duma miasta i regionu. Kielecka uczelnia techniczna świętuje

Wycinka drzewa utrudnia przejazd drogą krajową

Rakiety z czasów II wojny światowej na podwórku

Skarżyskie stołówki będą lepiej wyposażone

ŚCO z prestiżowym wyróżnieniem

Ważna kielecka ulica zostanie posprzątana. Zamiatanie oznacza zakaz parkowania

folkradio.pl

KRAJ

IMGW ostrzega przed intensywnymi i groźnymi burzami

Jakie przywileje przysługują prezydentowi?

Znaleziono broń niewiadomego pochodzenia

Znamy nieco szczegółów dotyczących Air Show w Radomiu

Aż 80 procent Polaków nadal chce ograniczać swoje wydatki

Listonosz zajmie się prostymi usługami bankowymi

Jest nowa data startu misji Ax-4. Wiemy, kiedy Polak poleci w kosmos

Dym z kanadyjskich pożarów dodarł do Europy

Nawrocki: silny sojusz z USA i partnerstwo oparte na ścisłej współpracy są moimi priorytetami

Policja i CBA powołują zespół koordynacyjny do walki z mafią śmieciową

AKTUALNOŚCI

  • ŚWIĘTOKRZYSKIE
  • POLSKA
  • SPORT
  • KULTURA
  • ZDROWIE
  • CO NA DROGACH
  • ZOOM NA WIEŚ
  • STREFA MUNDURU
  • GALERIE ZDJĘĆ
  • WIDEO
  • POGODA

WIADOMOŚCI LOKALNE

  • KIELCE
  • BUSKO-ZDRÓJ
  • JĘDRZEJÓW
  • KAZIMIERZA-WIELKA
  • KOŃSKIE
  • OPATÓW
  • OSTROWIEC-ŚWIĘTOKRZYSKI
  • PIŃCZÓW
  • SANDOMIERZ
  • SKARŻYSKO-KAMIENNA
  • STARACHOWICE
  • STASZÓW
  • WŁOSZCZOWA

RADIO KIELCE

  • KONTAKT
  • DZIENNIKARZE
  • DZIAŁ PROMOCJI I MARKETINGU
  • RAMÓWKA
  • STUDIO GRAM
  • HISTORIA POLSKIEGO RADIA KIELCE
  • POLITYKA PRYWATNOŚCI
  • ABONAMENT RTV
  • ZASADY KAMPANII SPOŁECZNYCH
  • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
  • PATRONATY
  • BIP

PORTALE RADIA KIELCE

  • PODCASTY
  • FOLK RADIO
  • PROJEKT PRACA
  • ZOOM NA WIEŚ
  • CENTRUM EDUKACJI MEDIALNEJ
  • WIELKA LITERATURA W CYFROWYM ŚWIECIE
  • POLACY RATUJĄCYCH ŻYDÓW
logo300

Radio Kielce - największe radio w regionie świętokrzyskim.

ul. Radiowa 4, 25-317 Kielce

tel. 41 363 05 00

radio@radiokielce.pl

101,4 MHz Świętokrzyskie
90,4 MHz Kielce
100,0 MHz Włoszczowa
215,072 MHz / KANAŁ 10D

OBSERWUJ NASZE PROFILE

Copyright © Polskie Radio Regionalna Rozgłośnia w Kielcach "Radio Kielce" S.A. 2025.
g-news logo
Brak wyników
Pokaż wszystko
  • REGION
    • ŚWIĘTOKRZYSKIE
    • KIELCE
    • BUSKO-ZDRÓJ
    • JĘDRZEJÓW
    • KAZIMIERZA WIELKA
    • KOŃSKIE
    • OPATÓW
    • OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI
    • PIŃCZÓW
    • SANDOMIERZ
    • SKARŻYSKO-KAMIENNA
    • STARACHOWICE
    • STASZÓW
    • WŁOSZCZOWA
  • KRAJ / ŚWIAT
  • SPORT
    • WIADOMOŚCI SPORTOWE
    • KORONA KIELCE
    • INDUSTRIA KIELCE
  • KULTURA
    • AKTUALNOŚCI
    • INFORMATOR KULTURALNY
    • RECENZJE
  • CO NA DROGACH
  • ZDROWIE
  • MULTIMEDIA
    • ZDJĘCIA
    • GALERIA KUBALSKI & TASZŁOW
    • WIDEO
    • PODCASTY
  • POGODA
  • PORTALE RADIA KIELCE
    • CENTRUM EDUKACJI MEDIALNEJ
    • FOLK RADIO
    • PODCASTY
    • PROJEKT PRACA
    • WIELKA LITERATURA W CYFROWYM ŚWIECIE
    • ZOOM NA WIEŚ
  • O NAS
    • RAMÓWKA
    • AUDYCJE RADIA KIELCE
    • KONTAKT
    • DZIENNIKARZE
    • DZIAŁ PROMOCJI I MARKETINGU
    • STUDIO GRAM
    • HISTORIA POLSKIEGO RADIA KIELCE
    • WARUNKI KORZYSTANIA
    • REGULAMIN KONKURSÓW ANTENOWYCH
    • ZASADY KAMPANII SPOŁECZNYCH
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
    • ABONAMENT RTV
    • PROCEDURA ZGŁOSZEŃ WEWNĘTRZNYCH
    • BIP

Copyright © Polskie Radio Regionalna Rozgłośnia w Kielcach "Radio Kielce" SA 2025.

Ta witryna wykorzystuje pliki cookie. Kontynuując przeglądanie wyrażasz zgodę na ich używanie. Zachęcamy do odwiedzenia naszej strony Polityki prywatności.