Dziegieć, smoła i przypalany pal – to nie piekielne tortury, a materiały używane do dawnej konserwacji drewna. W Maleńcu trwa odnowa stawideł, układu hydroenergetycznego z wykorzystaniem smoły, dziegciu i lnianych włókien.
Maciej Chłopek, dyrektor Zabytkowego Zakładu Hutniczego w Maleńcu informuje, że przy okazji remontu mostu na drodze do muzeum i demontażu wielkich drewnianych belek zadbano o remont stawideł. To urządzenia do napuszczania wody na wielkie koło wodne, które napędza maszyny XIX-wiecznej fabryki.
Aby zachować urządzenia w oryginalnym stanie do ich naprawy i konserwacji stosuje się metody z XVIII i XIX wieku.
– Stary sposób konserwacji drewna, które ma spoczywać w ziemi, polega na jego opaleniu, a potem obłożeniu gliną. Te stare metody dają lepsze efekty niż impregnacja za pomocą środków chemicznych.
Pracownicy posiłkują się wiedzą z dawnych podręczników dotyczących konserwacji drewna. Jak dodaje dyrektor, drewniane elementy zatopione w wodzie uszczelnione zostaną lnianymi włóknami.
– Wykorzystujemy do konserwacji przede wszystkim smoły, dziegieć, olej lniany i liny. Kiedyś drewniane kadłuby okrętów uszczelniano linami konopnymi, czy też innymi włóknami roślinnymi, które wciskano w szpary między deskami.
Wszystkie środki do konserwacji, pracownicy muzeum wyrabiają lub kupują od osób, które stosują dawne metody produkcji smoły, dziegciu, czy wyplatania lnianych lin.
Dyrektor podkreśla, że dziegieć pracownicy sami pozyskują z drewna bukowego i brzozowego w procesie suchej destylacji. Z kolei smołę kupują od lokalnego rzemieślnika, który wyrabia ją tradycyjnie na podstawie wiedzy swoich przodków. Lniane włókna też samodzielnie pozyskują zbierając rośliny, susząc je, a następnie przerabiając na przędzę.
Malenieckie muzeum techniki eksponuje stare, historyczne technologie produkcji żelaza z XVIII i XIX wieku. To układ hydroenergetyczny składający się z zapory ziemnej długości 1630 metrów tworzący kilkuhektarowy zbiornik wodny: system jazów wodnych z upustem zasilającym, dwa koryta doprowadzające wodę na koła wodne, wewnętrzny układ napędu fabryki złożony z kół drewnianych i zębatych, a także dwie hale produkcyjne: walcownię wraz z przylegającą do budynku motorownią, oraz gwoździarnię.