M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
43 proc. Polaków przeczytało w 2023 roku co najmniej jedną książkę. To wzrost o 9 punktów procentowych, najwięcej od 10 lat – tak wynika z najnowszego raportu Biblioteki Narodowej o stanie czytelnictwa w Polsce. Różnica jest szczególnie widoczna, jeżeli porównamy ją z czytelnictwem w latach 2021, 2022. Wówczas jego poziom wyniósł 34 procent.
Warto podkreślić zmianę, jaka zaszła w bibliotekach między rokiem 2020 a 2023. Okazało się, że wpisany w Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa wymóg otwarcia bibliotek publicznych w co najmniej połowę sobót w ciągu roku sprawił, że podwoił się odsetek odwiedzających je aktywnych zawodowo mężczyzn w wieku 25–39 lat.
Czytaj również
Autorzy raportu sprawdzili także, po jakie książki najchętniej sięgamy. Od lat niepodzielnie króluje literatura sensacyjno-kryminalna. Na szczycie poczytności utrzymuje się ta sama trójka: Remigiusz Mróz, Katarzyna Bonda i Harlan Coben. Do grona popularnych pisarzy można zaliczyć także innych autorów literatury kryminalno-sensacyjnej: Agathę Christie, Joannę Chmielewską, Paulę Hawkins, Camillę Läckberg, Dana Browna oraz – mających nieco mniej czytelników – Wojciecha Chmielarza, Marka Krajewskiego, Jo Nesbö.
W kategorii powieści historyczno-obyczajowe prym wiedzie Ałbena Grabowska, natomiast we współczesnej literaturze pięknej wysokoartystycznej – Olga Tokarczuk i Jakub Żulczyk.
Swoich odbiorców ma również literatura dokumentalna. Jak zauważają twórcy raportu, coraz popularniejsze są relacje z wydarzeń historycznych, utrzymane w formie reportażu jako świadectwa przeszłości. Jednak rzadko poszczególne książki tego typu zyskują masowych czytelników, wyjątek stanowi w 2023 roku książka historyczna Joanny Kuciel-Frydryszak „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”.
Po książki częściej i chętniej sięgają także mieszkańcy Świętokrzyskiego. Ten wzrost cieszy Andrzeja Dąbrowskiego, dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Witolda Gombrowicza w Kielcach. Przyznaje, że na ten stan mogło mieć wpływ wiele czynników.
– Może jest jakiś powód związany z pandemią, bo ona spowodowała, że wszystkie parametry czytelnictwa bardzo nam zjechały, czyli liczby odwiedzin w bibliotece, liczba wypożyczeń – zaznacza.
Jak wskazuje dyrektor, w jego książnicy o niemal 10 proc. wrosła liczba czynnych czytelników.
– Czyli takich czytelników, którzy wypożyczają książki, a nie tylko są do nas zapisani. W 2022 mieliśmy ich 10420, a w 2023 roku już 11422. A jeśli chodzi o udostępnione egzemplarze, to książek tradycyjnych wypożyczono prawie o 16,5 tys. więcej, czyli o 11,56 proc. – wylicza.
Ta liczba jest jeszcze większa, jeśli dołożymy książki prolongowane.
Autorzy raportu dla Biblioteki Narodowej przyjrzeli się też formie książki po jaką sięgają czytelnicy – papierową czy cyfrową. Wynika, że tę druga wybiera zaledwie 7 proc. badanych, ale jak zauważa Andrzej Dąbrowski, tych osób przybywa. Pokazuje to zainteresowanie kodami dostępu do biblioteki cyfrowej, które co miesiąc rozdaje Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Kielcach.
– To kategoria czytelników bardziej młodych, niż starszych. I jak mieliśmy tych kodów ponad 500-600, to musieliśmy zwiększyć do ponad 1000 miesięcznie. Po prostu wzrosło na nie zapotrzebowanie – zaznacza.
W ten sposób czytelnicy najchętniej wybierali „Chłopki”. Biblioteka odnotowała ponad 250 pobrań tej publikacji.
Andrzej Dąbrowski zaznacza, że ważny jest także dostęp do książki tradycyjnej. Autorzy raportu piszą o korzyściach związanych z otwarciem bibliotek w soboty, ale dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach zauważa, że z dużym zainteresowaniem spotkały się całodobowe urządzenia wypożyczające.
– Zainteresowanie książkom@tem wzrosło rok do roku o prawie 92 proc. do 9200 z 4780. Musieliśmy nawet zamontować dodatkowy segment bo brakowało nam skrytek – dodaje.
Zdaniem Andrzeja Dąbrowskiego nie brakuje powodów do optymizmu.
– Natomiast musimy poczekać i zobaczyć, co pokażą kolejne lata. Czy te 43 proc. osób, które przeczytały jedną książkę to jednorazowy skok, czy ten poziom uda się utrzymać, a może nawet zwiększyć – podkreśla.
Wzrosty odnotowała także Miejska Biblioteka Publiczna im. Jerzego Pilcha. W 2023 roku zarejestrowała o 12768 więcej odwiedzin niż w roku 2022 co stanowi wzrost 6 proc. Wypożyczeń było 7535 (wzrost 1,5 proc.), a nowych czytelników – 489 (wzrost 2,5 proc.). Tutaj wśród najpoczytniejszych autorów są: Remigiusz Mróz, Katarzyna Bonda, Joanna Kuciel-Frydryszek czy Jakub Żulczyk.
