M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
Młodzi ludzie z Polski, Ukrainy i Bułgarii spotkają się w sercu Gór Świętokrzyskich, by zastanowić się nad tym, jak tworzyć odpowiedzialnie, mądrze i lokalnie – w czasach globalnych kryzysów i przemian kulturowych. W dniach 27 maja-3 czerwca w gminie Nowa Słupia odbędą się Międzynarodowe Warsztaty Rzemiosła i Designu w Rozwoju Społeczności – Synergia Tradycji i Designu.
– To międzynarodowe warsztaty projektantów i rzemieślników ludowych, pochodzących z Polski – z regionu świętokrzyskiego, ale również z Bułgarii i Ukrainy – tłumaczy dr Maciej Zdanowicz artysta i teoretyk sztuki z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Tradycja i nowoczesność
– Wydarzenie ma na celu łączyć tradycję z nowoczesnością, ale także łączyć ponadpokoleniowo, poprzez zaangażowanie mieszkańców gminy Nowa Słupia – osób w różnym wieku, także tych, które na co dzień nie mają związku z edukacją artystyczną, ani z działalnością artystyczno-projektową – wyjaśnia.
Maciej Zdanowicz dodaje, że w zajęciach będzie uczestniczyło 16 studentów i wykładowców z czterech uczelni.
– Wydziału Sztuki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Uniwersytetu Św. Cyryla i Św. Metodego w Veliko Tarnovo w Bułgarii, Lwowskiej Narodowej Akademii Sztuk oraz Dniepropietrowskiego Fachowego Kolegium Kultury i Sztuki. Każda z grup jest złożona ze studentów, którzy reprezentują różne dyscypliny projektowania, ale i rzemiosła, ponieważ mamy studentów specjalizujących się w ludowej sztuce użytkowej przede wszystkim z Ukrainy – tłumaczy.
Wynikiem warsztatów mają być konkretne rozwiązania, a jak mówi Maciej Zdanowicz, w ich poszukiwaniu cenny będzie także głos mieszkańców miasta i gminy Nowa Słupia.
– Będziemy korzystali z metodologii dizajnu etnograficznego oraz z metodologii dizajnu partypacyjnego. Te dwa pojęcia są związane bezpośrednio z zaangażowaniem przyszłych użytkowników rozwiązań produktów bądź produktów graficznych już na etapie projektowania, aby poznać ich potrzeby, oczekiwania już na etapie tworzenia koncepcji. Włączamy spostrzeżenia. Dodatkowo działania związane z dizajnem etnograficznym, opartym na wywiadzie, obserwacjach, pozwalają wyciągnąć to, co dla nas jest ciekawe, czyli element materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a zatem tego, co stanowi tę tożsamość mieszkańców miasta i gminy Nowa Słupia – wyjaśnia.
Warsztaty dla gości i dla wszystkich zainteresowanych
W przygotowanie wydarzenia zaangażowani są pracownicy Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Turystyki w Rudkach, Wydziału Sztuki UJK, związani przede wszystkim z kierunkiem dizajn społeczny, a także twórcy ludowi, którzy poprowadzą warsztaty dla gości oraz wszystkich zainteresowanych osób.
Pierwsi uczestnicy warsztatów przyjechali do Nowej Słupi w nocy w niedzieli na poniedziałek. Zajęcia rozpoczną się we wtorek, 27 maja, o godz. 9. Jak mówi Katarzyna Cedro, dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Turystyki w Rudkach będą to warsztaty ceramiczne.
– To będzie spotkanie ze Zdzisławem Nowakiem – artystą nieprofesjonalnym, laureatem nagrody m.in. podczas Świętokrzyskiego Festiwalu Kultury Ludowej podczas Dymarek. Poprowadzi warsztaty ceramiczne ze wszystkimi grupami wiekowymi. Warsztaty będą się odbywać na terenie Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego.
Poranne spotkanie będzie dla wszystkich, natomiast o godz. 11 rozpocznie się spotkanie dla studentów.
Katarzyna Cedro zapowiada, że pojawi się także gość.
– Przyjeżdża pan Marta Gołąb – artystka związana ze środowiskiem krakowskim, która reaktywowała tradycję wycinanki żydowskiej. Gdy dowiedziała się o tych warsztatach, powiedziała, że nie może ich pominąć, ponieważ jej prapradziadowie byli również rzeźbiarzami – podkreśla.
W środę, 28 maja warsztaty odbędą się w Parku Legend w Nowej Słupi.
– Tym razem będą to warsztaty rzeźbiarskie z Andrzejem Kozłowskim, wieloletnim prezesem Stowarzyszenia Twórców Ludowych Ziemi Kieleckiej. Obecnie pracuje nad małymi formami rzeźbiarskimi, więc będzie to spotkanie nie tylko z mistrzem, ale też z inną materią – dłutem i drewnem. Elementem wystawy w Parku Legend są wycinanki stworzone przez Lucynę Kozłowską, która reaktywowała wycinankę świętokrzyską wpisaną na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Spotkanie z wycinanką odbędzie się z kolei w piątek, w domu kultury w Rudkach – zapowiada
W międzyczasie w Gminnym Ośrodku Kultury, Sportu i Turystyki w Rudkach będzie działało laboratorium, w którym będą powstawać projekty. Zainteresowani będą mogli wejść i zobaczyć, jak pracują artyści.
Wernisaż, koncert i dyskusja
Efekty ich pracy będzie można zobaczyć podczas wystawy, kończącej warsztaty. Odbędzie się 3 czerwca, o godz. 17, w ośrodku kultury w Rudkach. Pokaz uświetni koncert prof. Marka Toporowskiego – jednego z najważniejszych interpretatorów muzyki dawnej w Polsce. W programie znajdują się utwory Johanna Sebastiana Bacha, Maksyma Berezowskiego i Georga Philippa Telemanna, wykonane na instrumentach z epoki.
Ważnym punktem międzynarodowych warsztatów będzie panel dyskusyjny poświęcony przyszłości wzornictwa, zorientowanego na zrównoważony rozwój i czerpanie z lokalnych tradycji. Odbędzie się we wtorek, 27 maja, o godz. 17, w sali widowiskowej GOKSiT w Rudkach.
Maciej Zdanowicz wyjaśnia, że będzie angażował pracowników badawczo-dydaktycznych wszystkich uczelni, które są zaangażowane bezpośrednio w projekt.
– Będzie związany z poszukiwaniem nowych rozwiązań i przypatrywaniu się dobrym praktykom w obszarze dizajnu partycypacyjnego i dizajnu inspirowanego dziedzictwem kulturowym. Dla nas ta tematyka jest również istotna w kontekście wdrażania polityki zrównoważonego rozwoju, poszukiwania tradycyjnych metod rzemieślniczych, które są również przyjazne środowisku naturalnemu – mówi.
Wykładowca UJK podaje przykłady wystąpień.
– Pani dr Denica Milusheva z uniwersytetu w Veliko Tarnovo będzie mówić o swoich doświadczeniach, związanych ze sztuką ziemi, z tradycją ceramiki bułgarskiej, włączaniem jej bezpośrednio w działania artystyczne, projektowe. Z kolei studenci Dniepropietrowskiego Fachowego Kolegium będą mówić o ich dziedzictwie – petrykiwce, wpisanej na listę światowego dziedzictwa UNESCO, polegającym na specyficznym, polichromowanym zdobnictwie zarówno wyrobów drewnianych, jak i ceramicznych, w którym również specjalizuje się ta uczelnia. Natomiast pani dr Khrystyna Shevchuk z Wydziału Dizajnu Lwowskiej Narodowej Akademii Sztuk będzie opowiadała o inspiracjach etnograficznych we współczesnej, ukraińskiej modzie – wymienia.
Głos w dyskusji zabiorą także wykładowcy z Uniwersytet Jana Kochanowskiego. Prof. Katarzyna Ziołowicz będzie mówić o metodykach animacji społeczno-kulturalnej, łączącej się z edukacją regionalną, a prof. Anna Miarka powie o bardzo istotnej gałęzi projektowania, jaką jest projektowanie uniwersalne, uwzględniające potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Wystąpienie dr Macieja Zdanowicza będzie poświęcone opracowaniu autorskiej metodologii badawczo-projektowej, związanej z połączeniem dizajnu etnograficznego i partycypacyjnego.
Wizyta studyjna
Większość działań będzie zlokalizowanych w gminie Nowa Słupia, ale 31 maja uczestnicy projektu wezmą udział w wizytach studyjnych w Kielcach i regionie świętokrzyskim, podczas których poznają lokalne dziedzictwo kulturowe oraz dobre praktyki w zakresie edukacji artystycznej i wdrażania innowacyjnych projektów dizajnerskich. W planie wizyt znajdują się: Wydział Sztuki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Dizajnu w Kielcach, Muzeum Wsi Kieleckiej – Park Etnograficzny w Tokarni.
Projekt jest dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Synergie”, związanego z polską prezydencją w Radzie Unii Europejskiej 2025. Wydarzenie honorowym patronatem objęli: Ambasada Republiki Bułgarii, Stowarzyszenie Animacji Kultury Pogranicza Folkowisko, Akcja Humanitarna Folkowisko w Ukrainie, prof. Beata Wojciechowska – rektor UJK.
Liderem projektu jest Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki w Rudkach.
