Każdy może sprawdzić poziom natężenia pola elektromagnetycznego generowanego przez stacje bazowe telefonii komórkowej i telewizji naziemnej w dowolnym miejscu w Polsce. Ruszył bowiem system SI2PEM, czyli System Informacyjny o Instalacjach Wytwarzających Promieniowanie Elektromagnetyczne.

Czytaj również

Jędrzejowskie świątynie doczekają się renowacji

2024-11-01

Biskup Piotrowski: w obszarze świętości jest miejsce dla wszystkich

2024-11-01

Jak informuje Wydział ds. Promocji Polityki Cyfrowej KPRM system SI2PEM dostępny jest pod adresem www.si2pem.gov.pl. Po wejściu na stronę można na interaktywnej mapie Polski zobaczyć wyniki pomiarów pola elektromagnetycznego (PEM) z dokładnością do 1 metra kwadratowego. Jak czytamy w komunikacie wydziału ds. cyfryzacji KPRM i Instytutu Łączności, „system powstał z myślą nie tylko o obywatelach, ale także o prowadzących instalacje oraz pracownikach organów ochrony środowiska”.

Według ministra ds. cyfryzacji w KPRM Janusza Cieszyńskiego system będzie umożliwiał również lepszą koordynację między służbami odpowiedzialnymi za monitoring PEM.

– To wszystkie wyniki pomiarów PEM w jednym miejscu. Nad projektem pracowano dwa lata, a operatorem systemu SI2PEM jest Instytut Łączności – powiedział Cieszyński.

Jak podano w komunikacie, nowy system jest odpowiedzią na m.in. pojawiające się w Polsce głosy o przekraczaniu dopuszczalnych poziomów PEM w środowisku i niewystarczającej kontroli emisji PEM.

– Liczę, że to narzędzie pozwoli uspokoić obawy niektórych grup społecznych, związane z rozwojem technologicznym i telefonią mobilną – dodał minister Cieszyński. – Uruchamiając SI2PEM dzielimy się ze społeczeństwem funkcją kontrolną. To właśnie obywatel jest najważniejszym użytkownikiem tego systemu – poinformował.

System SI2PEM został zrealizowany przez Instytut Łączności (Państwowy Instytut Badawczy) we współpracy z KPRM. Projekt został sfinansowany w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa i kosztował ponad 11 mln zł.

Głównym jego elementem jest rozbudowana baza danych o instalacjach radiowych i wynikach pomiarów pól elektromagnetyczych. Gromadzi ona infromacje o pomiarach PEM prowadzonych przez GIOŚ oraz dane z rejestrów instalacji i pozwoleń radiowych UKE. Trafiają do niej też infromacje od operatorów telekomunikacyjnych na temat istniejących stacji oraz przeprowadzanych na zlecenie operatorów pomiarów PEM.

Według informacji podanych w komunikacie, łącznie operatorzy przekazali do SI2PEM ponad 602 tys. rekordów dotyczących stacji bazowych.

Mapa PEM przedstawia położenie stacji bazowych telefonii komórkowej i nadajników DVB-T na terenie Polski oraz wyniki pomiarów pola elekromagnetycznego (PEM) wykonywanych w ich otoczeniu. Wszystkie pomiary PEM realizowane są przez akredytowane laboratoria. W obszarze PEM obowiązują ścisłe regulacje prawne określające m.in. dopuszczalne wartości natężenia PEM w środowisku oraz sposoby sprawdzania ich dotrzymania.

CZYM JEST POLE ELEKTROMAGNETYCZNE (PEM)?

Pole elektromagnetyczne (PEM) jest naturalnym zjawiskiem fizycznym występującym we wszechświecie. Jest wszędzie. Naturalne źródła pola elektromagnetycznego to między innymi:

Ziemia, wytwarzająca w swoim jądrze pole magnetyczne;
Słońce, wytwarzające m.in. światło widzialne i niewidzialne (głównie podczerwone), wiatr słoneczny;
zjawiska atmosferyczne związane z wyładowaniami piorunowymi;
każda materia o temperaturze przekraczającej zero bezwzględne (−273°C);
każdy człowiek.

Urządzenia wytwarzające pole elektromagnetyczne

Od ok. 150 lat korzystamy w coraz szerszym zakresie z urządzeń i instalacji, które są sztucznymi źródłami pola elektromagnetycznego, takich jak:

generatory prądotwórcze, radio i telewizja naziemna;
rentgen, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny;
radiotelefony, telefonia komórkowa, Wi-Fi, Bluetooth;
radar, noktowizor, lotniskowy skaner ciała, lotniskowy rentgen bagażu;
kuchenka mikrofalowa, pilot telewizora, karta płatnicza;
lampa kwarcowa, solarium, utwardzanie plomb dentystycznych.

Rodzaje fal elektromagnetycznych

Fale elektromagnetyczne najczęściej rozróżnia się ze względu na ich częstotliwość. Tradycyjnie wyróżnia się następujące rodzaje fal elektromagnetycznych:

fale radiowe;
mikrofale;
promieniowanie podczerwone;
światło widzialne;
promieniowanie ultrafioletowe;
promieniowanie rentgenowskie;
promieniowanie gamma.

Oddziaływanie fal elektromagnetycznych z materią

Promieniowanie elektromagnetyczne, z uwagi na sposób oddziaływania fal z materią, dzieli się na: niejonizujące i jonizujące. Umowną granicą pomiędzy promieniowaniem jonizującym i niejonizującym jest zakres fal światła widzialnego. Fale o niższych częstotliwościach od częstotliwości światła widzialnego tworzą promieniowanie niejonizujące, a fale o wyższych częstotliwościach – promieniowanie jonizujące.

Charakter niejonizujący fal elektromagnetycznych oznacza, że:

nie wywierają one negatywnego wpływu na organizm;
nie ingerują w budowę komórki, nie modyfikują i nie wpływają na funkcje jej elementów;
nie niszczą struktury atomowej materii, ponieważ nie wpływają na wiązania pomiędzy atomami;
nie wywołują efektu kumulacji, a ich oddziaływanie występuje wyłącznie podczas ekspozycji.

Urządzenia telekomunikacyjne, w tym np. stacje bazowe telefonii komórkowej czy nadajniki DVB-T wykorzystujące częstotliwości radiowe, wytwarzają pole elektromagnetyczne jedynie o charakterze niejonizującym.

Rodzaj promieniowania w zależności od długości fali

Obowiązujące normy

Aktualna dopuszczona przez Ministerstwo Zdrowia norma PEM dla częstotliwości powyżej 2 GHz wynosi 61 V/m. Wyniki pomiarów z ostatnich lat wykazują, że natężenie pola elektromagnetycznego w środowisku na terenie Polski utrzymuje się na niskim poziomie, nie przekraczając wartości 7 V/m.

W obszarze dotyczącym pola elektromagnetycznego:

obowiązują ścisłe regulacje prawne — Ustawy i Rozporządzenia;
stosowane są restrykcyjne, najwyższe z przyjętych w UE, normy bezpieczeństwa, tj. dopuszczalne wartości poziomu PEM;
prowadzone są profesjonalne pomiary — wykonywane przez akredytowane laboratoria;
realizowany jest państwowy program monitoringu poziomu PEM w środowisku;
regularnie prowadzone są badania potencjalnego wpływu PEM na zdrowie człowieka.

Pomiary PEM

Pomiary pola elektromagnetycznego wymagają:

zachowania zgodności z obowiązującymi przepisami prawa;
dochowania ustalonych przepisami warunków i sposobów pomiaru;
stosowania specjalistycznej, wzorcowanej aparatury;
uwzględniania poprawek pomiarowych oraz niepewności pomiaru;
posiadania akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji (PCA).

Pomiary pola elektromagnetycznego są wykonywane przez:

prowadzących instalacje radiokomunikacyjne emitujące pole elektromagnetyczne;
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, w celu oceny poziomów pola elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska;
organy Inspekcji Ochrony Środowiska, w ramach planowych kontroli podmiotów korzystających ze środowiska;
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, na uzasadniony wniosek organu samorządu terytorialnego, m.in. w ramach badań interwencyjnych;
Instytut Łączności — Państwowy Instytut Badawczy w ramach, inicjowanych przez Ministerstwo Cyfryzacji, kampanii pomiarowych 2016–2019.

Rozszerzona niepewność pomiaru

Niepewność pomiaru jest związana z każdym pomiarem, nie tylko pomiarem PEM. Wynik pomiaru jest pewnym przybliżeniem wartości prawdziwej, ponieważ zawsze obarczają go błędy wynikające np. z niedoskonałości stosowanej aparatury pomiarowej, wpływu szeregu czynników zewnętrznych, czy nawet osób wykonujących pomiar. Rozszerzona niepewność pomiaru pozwala stworzyć pewien przedział wartości, w którym wartość zmierzona znajduje się z określonym prawdopodobieństwem, zazwyczaj 95%.

Przykład:

Przyrząd pomiarowy wskazał wartość 10 V/m, a niepewność pomiaru wynosi +⁄− 30%, czyli 3 V/m.

Wynik podany zgodnie z obowiązującą metodyką pomiarową wynosi więc: 10 V/m + 3 V/m = 13 V/m.

Łatwe do obalenia mity o polu elektromagnetycznym

Nie jest prawdą, że:

otaczające nas promieniowanie elektromagnetyczne to sztuczny wytwór człowieka;
każde promieniowanie jest szkodliwe dla organizmu;
antena stojąca na dachu domu jest zagrożeniem dla jego mieszkańców;
więcej stacji bazowych oznacza większe natężenie pola elektromagnetycznego;
mikrofale wykorzystywane w radiokomunikacji działają jak kuchenka mikrofalowa;
pole związane z telefonią komórkową jest równie groźne jak to związane z radioaktywnością;
promieniowanie radiowe zostało uznane za czynnik rakotwórczy;
im dalej znajduje się stacja bazowa, tym lepiej, bo promieniowanie jest niższe.