M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
W przeddzień obchodów Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej naukowcy z całego kraju debatują w Michniowie nad losami i sposobami upamiętniania losów wsi spacyfikowanych przez Niemców podczas II wojny światowej.
Jak mówiła w sobotę, w pierwszym dniu konferencji Dorota Koczwańska-Kalita, naczelnik kieleckiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej, Michniów w województwie świętokrzyskim stał się symbolicznym miejscem upamiętnienia martyrologii wszystkich miejscowości spacyfikowanych podczas II wojny światowej.
– Michniów był wsią, która miała się już nigdy nie odrodzić. Takie były zamierzenia hitlerowców, którzy nie tylko spalili wieś mordując jej mieszkańców, ale także zakazali odbudowy. To nie jedyna miejscowość, która została spacyfikowana w taki sposób. Gdyby nie wola tych co ocaleli i innych osób, ich determinacja i chęć świadczenia o tym co się stało, to prawdopodobnie ta społeczność nigdy nie zostałaby odbudowana. Zwłaszcza na wschodzie jest wiele takich wsi, które zarosły trawą i właściwie nikt o nich nie pamięta – dodaje Dorota Koczwańska-Kalita.
Naczelnik zaznacza, że rola jaką odegrała w latach II wojny światowej społeczności wsi wciąż jest niedostatecznie zbadana i doceniana. Dlatego niezwykle ważne są takie inicjatywy jak powstałe w Michniowie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich.
– To miejsce przerwanej historii, która ma także oddziaływać na naszą wyobraźnię i obrazować tragedię jaka tam się dokonała. Mauzoleum ma także budować świadomość Europejczyków, którzy niewiele wiedzą o tym, że Polacy byli ofiarami II wojny światowej. Świat wie o tym chyba jeszcze mniej – dodaje.
List do uczestników konferencji skierowała marszałek Sejmu Elżbieta Witek, który w jej imieniu odczytała Agata Wojtyszek, świętokrzyska parlamentarzysta Prawa i Sprawiedliwości, która zaznacza, że w najbliższych dniach Michniów będzie miejscem, na które będą skierowane oczy całego kraju.
– Chcemy pokazać, że pamiętamy o tych ludziach, którzy niekoniecznie z bronią w ręku także walczyli o wolność, między innymi poprzez wspieranie grup partyzanckich. Za co bardzo często całe wioski tak jak Michniów były równane z ziemią. Wszystkim ofiarom i mieszkańcom wsi, którzy zginęli za ojczyznę jesteśmy winni pamięć i cześć – zaznacza.
Tadeusz Sikora, dyrektor Muzeum Wsi Kieleckiej, które jest współorganizatorem wydarzenia zaznacza, że jest to już czwarta konferencja dotycząca pacyfikacji wsi polskich w latach II wojny światowej. Jak zaznacza, prace przedstawione w trakcie dwudniowego wydarzenia znajdą swoje odzwierciedlenie w publikacji książkowej.
Dziś (11.07.) uczestnicy konferencji naukowej „Wieś podczas II wojny Światowej. Po pacyfikacji – losy i pamięć”, organizowana wspólnie przez Muzeum Wsi Kieleckiej oraz Instytut Pamięci Narodowej, przeniosą się do Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie.
PROGRAM KONFERENCJI
11 lipca 2021 r. (niedziela), Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie
9.30 dr Dorota Koczwańska-Kalita (Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach), Tadeusz Sikora (Muzeum Wsi Kieleckiej), Powitanie uczestników i rozpoczęcie obrad
9.45 dr hab. Monika Tomkiewicz (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Akcja odwetowa jako jedna z metod terroru stosowana przez Niemców w polskich wsiach
na terenie Wileńszczyzny w latach 1942–1944 na przykładzie pacyfikacji wsi Pirciupie, Krapiwno, Olkieniki, Połuknia i Święciany
10.05 Barbara Kościelny (Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie), Poza pamięcią. Zapomniane i nieznane zbrodnie OUN–UPA w karpackich powiatach województw lwowskiego i stanisławowskiego
10.25 Krzysztof Bąkała (Muzeum Niepodległości w Warszawie), ,,Jeśli zapomnę o Nich
– ty Boże na niebie zapomnij o mnie”. Formy upamiętniania ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej na przykładzie działalności Muzeum Niepodległości
10.45 dr Renata Knyspel-Kopeć (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Obraz terroru na terenach wiejskich okolic Wołkowyska (1942–1944) w świetle dokumentów procesu Feliksa Obuchowicza vel Stanisława Lisowskiego
11.05 Tomasz Bereza (Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie), Połowce
w powiecie czortkowskim w latach 1939–1945. Pamięć o zbrodniach OUN–UPA
na polskich mieszkańcach podolskiej wioski
11.25 Dyskusja
11.45 Przerwa kawowa
12.05 prof. dr hab. Wasyl Hułaj (Uniwersytet Narodowy „Politechnika Lwowska”
we Lwowie), Polska ludność wiejska dystryktu Galicja pod koniec II wojny światowej: dekonstrukcja sowieckiej i współczesnej ukraińskiej historiografii
12.25 Adam Kuź (Muzeum Stutthof w Sztutowie – Muzeum Piaśnickie w Wejherowie), Terminologia naukowego i publicystycznego opisu zbrodni dokonanych na ludności polskiej przez oddziały OUN/UPA w latach 1939–1945
12.45 dr Izabela Bożyk (Kieleckie Towarzystwo Naukowe), Pacyfikacje wsi w regionie świętokrzyskim w lokalnej pamięci i świadomości młodzieży kieleckich szkół średnich
w 76. rocznicę zakończenia II wojny światowej
13.05 dr Dominika Siemińska, Michał Nowak (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie), Poszukiwanie ofiar totalitaryzmów jako wkład w upamiętnianie martyrologii wsi polskiej na dawnych terenach Rzeczypospolitej
13.25 dr Tomasz Andrzej Nowak (Muzeum Regionalne im. Stanisława Sankowskiego
w Radomsku), Zbrodnie wojsk niemieckich w wybranych wsiach powiatu radomszczańskiego w pierwszych dniach września 1939 r. i formy ich upamiętnienia
13.45 Ewa Kołomańska (Muzeum Wsi Kieleckiej – Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich
w Michniowie), Potrzeba pamięci – zmiany sposobu upamiętniania wydarzeń historycznych
14.05 Dyskusja
14.25 dr Dorota Koczwańska-Kalita (Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach), Tadeusz Sikora (Muzeum Wsi Kieleckiej), Zakończenie obrad i podsumowanie konferencji
14.45 Zwiedzanie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie
Michniów – wieś spacyfikowana przez Niemców podczas II wojny Światowej
12 lipca przypada Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej. Został ustanowiony w rocznicę pacyfikacji świętokrzyskiej wioski Michniów przez okupanta niemieckiego, co miało miejsce 12 i 13 lipca 1943 roku. W ciągu dwóch dni wymordowano 204 osoby. Pierwszego dnia zginęli mężczyźni, a drugiego całe rodziny, w tym kobiety i dzieci. Najmłodszą ofiarą pacyfikacji był Stefanek Dąbrowa, który miał zaledwie 8 dni. Miejscowość została ograbiona i spalona. Ocalałym mieszkańcom zabroniono odbudowy wsi i uprawiania pól. Była to zemsta Niemców za pomoc partyzantom. Wieś współpracowała ze zgrupowaniem Jana Piwnika „Ponurego” udzielając żołnierzom schronienia i dając wyżywienie. Datę tragedii w Michniowie uznano za symboliczny dzień pamięci o mieszkańcach 817 polskich wsi spacyfikowanych przez Niemców.
