W przyszłym roku wydana zostanie monografia dotycząca ofiar z czasu II wojny światowej z terenu dawnego powiatu stopnickiego, dziś buskiego. Publikacja powstaje w ramach projektu Instytutu Pamięci Narodowej pod nazwą „Terror okupacyjny na ziemiach polskich w latach 1939-1945″.
Rozpoczęcie badań naukowych na ten temat zaproponowała Karolina Trzeskowska-Kubasik, rodowita busczanka, historyk z wykształcenia, pracownik Instytutu Pamięci Narodowej. Prowadzi je pod przewodnictwem dr. Rafała Leśkiewicza.
Prace nad przygotowaniem wydawnictwa prowadzone są od trzech miesięcy. Polegają m.in. na poszukiwaniu dokumentów zarówno w archiwach, jak i bibliotekach. Poszukiwani są świadkowie historii, których relacje będą utrwalane.
Jak zaznacza Karolina Trzeskowska-Kubasik, do tej pory temat terroru okupanta był pomijany w polskiej historiografii. Dodaje, że na naszym rynku jest niewiele opracowań naukowych, a większość z nich pochodzi z okresu PRL albo najpóźniej z lat 90. XX wieku.
– Celem monografii jest omówienie wszystkich aspektów działalności, począwszy od konspiracyjnej działalności politycznej, po wojskową, aż po tajne nauczanie. Dużą uwagę będziemy poświęcać polityce terroru okupanta niemieckiego. Na tym terenie miejscowa ludność odniosła ogromne straty – zaznacza.
Jak dodaje, w ramach projektu powstanie także druga publikacja. Tym razem o zbrodniach okupanta niemieckiego w Lesie Wełeckim.
– Było to miejsce masowych egzekucji od początku okupacji aż do 1945 roku. Możemy powiedzieć, że to są takie „buskie Palmiry”, miejsca, w których dokonywano masowych egzekucji. Rozstrzelano setki osób – dodaje.
Wszystkie prace powinny zostać zakończone w przyszłym roku.
POWIAT STOPNICKI
Historyczny powiat, istniejący w XIX i I poł. XX wieku. Wchodził w skład guberni kieleckiej, a później województwa kieleckiego. Do 1915 roku siedzibą powiatu była Stopnica, a w latach 1915-1939 i 1945-1948 – Busko-Zdrój.
W 1880 roku w skład powiatu wchodziły 23 gminy – Busko, Chmielnik, Drugnia, Gnojno, Grabki, Grotniki, Korczyn, Kurozwęki, Lubnica, Maleszowa, Oględów, Pacanów, Pawłów, Pęczelice, Potok, Radzanów, Stopnica, Szaniec, Szydłów, Szczytniki, Tuczępy, Wójcza i Zborów.
W 1870 roku Stopnica utraciła prawa miejskie. Pomimo tego pozostawała nadal siedzibą powiatu. 15 czerwca 1916 roku austriackie władze okupacyjne przeniosły siedzibę powiatu stopnickiego do Buska (zmieniając nazwę powiatu na buski). 26 października 1939 roku wraz z utworzeniem przez władze hitlerowskie Generalnego Gubernatorstwa powiat stopnicki z siedzibą w Busku został zastąpiony przez powiat buski. Po II wojnie światowej przywrócono powiat stopnicki. Został on ostatecznie zlikwidowany 12 marca 1948 roku rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1948 roku. Na jego miejsce powołany został powiat buski.