Wręczeniem Świętokrzyskich Nagród Kultury samorząd województwa zainaugurował w Teatrze imienia Stefana Żeromskiego sezon artystyczny w placówkach regionu.
Nagrodę I stopnia otrzymała w tym roku Magda Grąziowska, aktorka kieleckiej sceny dramatycznej. Kapituła doceniła jej kreacje aktorskie w spektaklach, które zdobywają uznanie widzów i krytyków w całej Polsce.
Każdego roku zarząd województwa honoruje osoby, instytucje, stowarzyszenia oraz zespoły za szczególne dokonania w dziedzinie twórczości artystycznej oraz upowszechniania i ochrony dziedzictwa narodowego. Nagrody I stopnia przyznawane są za szczególne osiągnięcia wykraczające poza region, natomiast II stopnia wręczane są za osiągnięcia mające istotne znaczenie dla kultury lokalnej. W tym roku takie nagrody otrzymało 11 osób i instytucji.
Zarząd województwa przyznaje również wyróżnienia honorowe w postaci statuetek, które w tym roku trafiły do artysty, zespołu badawczego naukowców i kina studyjnego.
Wśród dotychczasowych laureatów nagrody jest wielu znakomitych artystów, pisarzy i animatorów kultury, między innymi twórca Kieleckiej Szkoły Krajobrazu Paweł Pierściński, jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy Wiesław Myśliwski, badacz twórczości Stefana Żeromskiego Zdzisław Jerzy Adamczyk czy filmoznawca Andrzej Kozieja.
LAUREACI ŚWIĘTOKRZYSKIEJ NAGRODY KULTURY 2017
NAGRODY I STOPNIA:
Magda Grąziowska – od sezonu 2016/2017 aktorka Teatru im. S. Żeromskiego w Kielcach. Związana była ze scenami krakowskimi – „Bagatelą”, Narodowym Starym Teatrem im. H. Modrzejewskiej oraz Teatrem Nowym. W Kielcach zadebiutowała rolą Ewy Pobratyńskiej w „Dziejach grzechu” Stefana Żeromskiego. W uznaniu za tę kreację otrzymała Dziką Różę. Widzowie znają ją z ról w spektaklach „Kropka kreska, kropka kreska”, „Harper”, „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”, „Ania z Zielonego Wzgórza”. Aktorka znana jest też z seriali telewizyjnych: „Majka”, „Londyńczycy 2”, „Barwy szczęścia”, „Prawo Agaty”, „O mnie się nie martw”. Zagrała także w filmach – „Ambassada” oraz „Mistyfikacja”. Jej rola Harper Regan to przykład wirtuozerii aktorskiej, co podkreślały zarówno lokalne, jak i ogólnopolskie media. Podczas 3. Festiwalu Nowego Teatru w Rzeszowie kreacja ta przyniosła aktorce Nagrodę dla Młodego Twórcy. Zdobyła również Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza dla najlepszej aktorki sezonu 2016/2017 przyznawaną przez czasopismo „Teatr”.
NAGRODY II STOPNIA:
Maria Dudkiewicz – od 40 lat instruktor plastyki w Domu Kultury we Włoszczowie. Realizuje dwa nurty działania na rzecz krzewienia kultury: edukacyjny, oparty na pracy z dziećmi i młodzieżą oraz społeczno-artystyczny – skierowany do przedstawicieli amatorskiego ruchu artystycznego. Z jej inicjatywy postał Klub Plastyka DeK-art. – projekt integrujący środowiska artystyczne z kilku gmin. Kandydatka organizuje plenery malarskie oraz zajęcia artystyczne dla dzieci. Przygotowuje dekoracje i scenografie na potrzeby wydarzeń realizowanych przez włoszczowski DK. Nagrody i odznaczenia, jakie zdobyła, to m.in. Zasłużony Działacz Kultury, Nagroda Starosty Włoszczowskiego za animację ruchu amatorskiego w dziedzinie plastyki, Zasłużony dla Kultury Polskiej, Zasłużony Działacz Kultury w stopniu złotym – przyznawany przez Włoszczowskie Towarzystwo Krzewienia Kultury czy wyróżnienie „Kobieta z Pasją” dla kobiet z gmin Lokalnej Grupy Działania „Region Włoszczowski”.
Stanisław Dufaj – muzyk ludowy, skrzypek. Od dziecka występował w wiejskiej kapeli, grał na bębenku i skrzypcach. Grywał na weselach, zabawach wiejskich, dożynkach, uroczystościach gminnych oraz kościelnych. Od 1979 r. jest pierwszym skrzypkiem i solistą w Kapeli Ludowej „Buskowianie”. Kapela ta koncertuje od 40 lat, upowszechniając rodzime tradycje regionu świętokrzyskiego i chroniąc wartości dziedzictwa kulturowego. Kandydat jest popularyzatorem regionalnej muzyki ludowej. Występował w kraju i za granicą. Brał udział w wielu konkursach i przeglądach kapel ludowych, zdobywając najwyższe nagrody jako solista skrzypek. Dziś sławne są tzw. „Dufajowe skrzypki” – symbol pierwszych skrzypek na Ponidziu. Kilkakrotnie zdobył I miejsce podczas Buskich Spotkań z Folklorem, I miejsce podczas Przeglądu Kapel im. Kazika Krawczyka oraz III miejsce na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, Jest laureatem Srebrnego Krzyża Zasługi.
Agnieszka Dziarmaga – kierownik Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego „Świętokrzyski Sztetl” w Chmielniku. Pomysłodawczyni wojewódzkiego konkursu „Nasi sąsiedzi – Żydzi”. Współredaktorka wydawnictwa „Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat”. Jest autorką publikacji popularnonaukowych oraz biografii. Pod jej kierownictwem Świętokrzyski Sztetl uzyskał m.in. statuetkę Złoty Żuraw w kategorii „Najlepiej i najskuteczniej zrewitalizowany obiekt w 2013 r.”, Laur Świętokrzyski w kategorii „Lider tolerancji” oraz statuetkę Wędrowiec Świętokrzyski w kategorii „Atrakcja turystyczna”. W 2017 r. Ośrodek został nagrodzony Medalem Powstania w Getcie Warszawskim przyznawanym przez Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych i był nominowany do Nagrody Głównej POLIN. W 2017 r. kandydatka uzyskała wyróżnienie w konkursie starosty kieleckiego w dziedzinie twórczości artystycznej; w 2012 r. – wyróżnienie w wojewódzkim konkursie dziennikarskim „Ludzie z kapitałem”; w 2010 r. zdobyła I miejsce w konkursie dziennikarskim „Świętokrzyskie w Europie”.
Koło Gospodyń Wiejskich „Korytniczanki” – jest animatorem kultury w lokalnym środowisku. Uczy poszanowania tradycji, wartości rodzinnych, integracji społeczności lokalnych i pomocy osobom potrzebującym. Pielęgnuje dawne obrzędy, przyśpiewki oraz receptury tradycyjnych potraw regionalnych. W 2011 r., podczas konkursu Nasze Kulinarne Dziedzictwo, KGW zdobyło I miejsce za nalewkę zwaną „Proboszczówką”, w 2013 r. w konkursie Najlepsza Domowa Świętokrzyska Spiżarnia uzyskało II miejsce za dżem z czarnego bzu. W 2015 r. zespół zdobył dwa wyróżnienia podczas konkursu organizowanego przez Polskie Radio Kielce „Jawor – u źródeł kultury” w kategoriach „Kultywowanie ludowych tradycji kulinarnych” oraz „Zespół śpiewaczy”. Podczas udziału w VI Ogólnopolskim Zjeździe Kół Gospodyń i Innych Organizacji Kobiecych z Terenów Wiejskich z całej Polski w 2016 r. panie z Korytnicy zdobyły pierwsze miejsce w kategorii „Twórczość artystyczna”, dwa wyróżnienia w kategorii „Kulinaria” i nagrodę specjalną starosty konińskiego.
Marian Kupisz – od 1970 roku altowiolista w orkiestrze Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach. Grał w „Collegium Musicum”, Kieleckiej Orkiestrze Kameralnej i Kwartecie Smyczkowym „Omega”, którego jest współzałożycielem. Z zespołami tymi występował w kolejnych edycjach Międzynarodowego Festiwalu „Jeunesses Musicales” oraz w cyklach koncertów „Zamkowe spotkania z muzyką”. Był współorganizatorem niemal wszystkich wyjazdów orkiestry FŚ na koncerty w kraju oraz tournee po Niemczech, Włoszech, a także na Międzynarodowy Festiwal Muzyki Krajów Nadbałtyckich w Kłajpedzie. Uczestniczył we wszystkich wydarzeniach muzycznych o zasięgu lokalnym, regionalnym, krajowym oraz międzynarodowym, które były udziałem orkiestry FŚ. Od dwudziestu lat pełni funkcję inspektora orkiestry, a zarazem koordynatora jej pracy artystycznej. Poprzez udział w wielu znaczących projektach promuje nasz region i miasto w kraju i poza jego granicami.
Orkiestra Huty Szkła Gospodarczego Tadeusza Wrześniaka została utworzona w marcu 2007 r. przez Tadeusza Wrześniaka. W tym roku obchodzi swoje 10-lecie. Grupę tworzą dzieci i młodzież z powiatu staszowskiego w wieku 6-18 lat. Orkiestra składa się z sekcji rytmicznej (perkusja, fortepian, gitara elektryczna i gitara basowa) oraz dętej podzielonej na trzy podsekcje (trąbek, puzonów i saksofonów). Zespół uświetnia imprezy regionalne, dożynki, święta państwowe i kościelne. Ma na swoim koncie sukcesy w województwie, Polsce a także w Europie – m.in. pierwsze miejsce w Małopolskim Konkursie Orkiestr Dętych w Więcławicach (2010), występ podczas obchodów 100-lecia greckiej orkiestry w mieście Skripero w Grecji (2008), koncert na placu św. Piotra w Watykanie dla papieża Benedykta XVI (2009); występ w programie TVN „Mam Talent” (2015), koncert w Parlamencie Europejskim w Strasburgu (2016) czy występ na Pikniku Europejskim w Łazienkach Królewskich w Warszawie z okazji rocznicy przystąpienia Polski do Unii Europejskiej (2017).
Helena Ponomarenko – od 1993 r. skrzypaczka w orkiestrze Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach. Pracowała w Teatrze Muzyczno-Dramatycznym w Krzywym Rogu, w Dziecięcej Szkole Muzycznej w Kijowie, w zespole „Collegium Musicum”, występowała z Kwartetem Smyczkowym „Omega”. W FŚ wiele lat prowadziła grupę II skrzypiec, występowała również jako solistka. Jest wykonawczynią koncertów kameralnych dla dzieci i młodzieży w szkołach i przedszkolach naszego województwa. Występowała w oratoriach Piotra Rubika i Zbigniewa Książka. Wzięła udział we wszystkich nagraniach FŚ, m.in. w cyklu płytowym „Album Polski”. W latach 2007-2011 uczestniczyła w przygotowaniu prapremier baletów współczesnych wyprodukowanych przez FŚ i Kielecki Teatr Tańca: „Pasja”, „Zdarzyło się w Jeruzalem”, „Tajemnice wirtualnego świata”, „Złoty kluczyk, czyli Przygody Pinokia”. Występowała w kolejnych edycjach Międzynarodowego Festiwalu „Jeunesses Musicales” oraz w cyklach koncertów „Zamkowe spotkania z muzyką”.
Michał Pronobis – ukończył Akademię Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie na Wydziale Rzeźby. Uzyskał dyplom w Pracowni Rzeźby prof. Bogusza Salwińskiego, za który dostał medal od Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Od 2007 r. należy do Związku Polskich Artystów Plastyków w Kielcach. Zrealizował wiele dzieł m.in. o charakterze pomnikowym i sakralnym, tablic pamiątkowych, figurek, pucharów, rzeźb gabinetowych, odznak, statuetek, medali oraz monet okolicznościowych, które znajdują się w Kielcach, Chmielniku, Bydgoszczy, Aleksandrowie Łódzkim, Ksawerowie Łódzkim i Sankt Petersburgu w Rosji. Jego realizacje to m.in. Odznaka Honorowa Województwa Świętokrzyskiego, pomnik Stanisława Staszica w Kielcach (we współpracy z kieleckim artystą Sławomirem Mickiem) czy pomnik Jana Pawła II w Masłowie. Zdobył I miejsce za rzeźbę „Dawid” w konkursie organizowanym przez Fundację Centrum Solidarności, Stowarzyszenie im. Lecha Wałęsy i Termo Organika (2003 r.) oraz I miejsce za rzeźbę „Meta” w krajowym etapie konkursu Sztuki Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego „Sport i Olimpizm” (2008 r.).
Tomasz Rowiński – choreograf, tancerz. Jest członkiem Związku Artystów Scen Polskich w Warszawie. Realizuje duże formy taneczne oparte na musicalach oraz produkcjach filmowych. Od 1994 r. prowadzi Studio Tańca i Stylu „Rewanż”, które zrzeszone jest w Polskiej Federacji Tańca, Polskim Związku Tańca Freestyle, International Dance Organization oraz Word Artistic Dance Federation. „Rewanż” jest ośmiokrotnym finalistą Mistrzostw Świata w Niemczech, zdobywcą tytułu Mistrza Świata w kategorii Show Dance Productions w Pradze, sześciu złotych medali na Mistrzostwach Świata World Artistic Dance Federation w kategorii Mixed Age Super Showcases w Czechach oraz aktualnym Mistrzem Europy WADF. Kandydat był wykładowcą podstawowego kursu choreograficznego prowadzonego przez WDK w Kielcach oraz szkoleń dla instruktorów z naszego województwa. Jest choreografem i reżyserem wyborów Miss Polonia, Miss Polski Ziemi Świętokrzyskiej, koncertów Harcerskiego Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej oraz przewodniczącym jury i konsultantem zespołów tanecznych.
Ryszard Sobieraj – założyciel i lider zespołów „Pełczyszczanie” oraz „Indeks”. Pełni funkcję prezesa Ochotniczej Straży Pożarnej w Pełczyskach oraz wiceprezesa dwóch zarządów OSP – gminnego i powiatowego. Jest członkiem Lokalnej Grupy Działania, zasiada również w jej radzie. Organizuje uroczystości lokalne, imprezy dla dzieci i młodzieży, festyny rodzinne, przeglądy zespołów młodzieżowych, festiwale celtyckie, spływy kajakowe, rajdy piesze i rowerowe. Od ponad dwudziestu lat jest organizatorem Powitania i Pożegnania Lata w Pełczyskach. W 1988 r. powstał jego pierwszy zespół „Indeks” grający muzykę rozrywkową i biesiadną. W roku 2002, wspólnie z członkami Ochotniczej Straży Pożarnej w Pełczyskach, utworzył zespół „Pełczyszczanie”, który kultywuje tradycje muzyczne Ponidzia i przekazuje dziedzictwo kulturowe młodszym pokoleniom. Grupa występuje na Międzynarodowych Targach Sztuki Ludowej w Krakowie oraz na targach Agro-Travel w Kielcach. Zespół wielokrotnie brał udział w audycjach Radia Kielce oraz w programach TVP Kielce.
Joanna Wrońska – prowadzi szkolenia i warsztaty rękodzieła ludowego dla dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów. Współpracuje z przedszkolami, szkołami, muzeami, domami kultury, świetlicami środowiskowymi, domami opieki, domami dziecka i klubami seniorów. Jest obecna podczas festynów, imprez plenerowych czy dożynek w naszym regionie. Prowadzi też lekcje pokazowe skierowane do nauczycieli, animatorów oraz pracowników instytucji kultury. Ukończyła haft i tkactwo na Uniwersytecie Ludowym Rzemiosła Artystycznego w Woli Sękowej oraz uzyskała dyplom mistrzowski w zawodzie hafciarki wydany przez Izbę Rzemieślniczą w Rzeszowie. Specjalizuje się w tworzeniu m.in. lalek motanek i ziarnuszek. Od 24 lat pracuje w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach. Przez 16 lat dbała o stroje ludowe i regionalne będące w zasobach WDK, przez sześć lat kierowała sprawami organizacyjnymi Zespołu Pieśni i Tańca „Kielce”. Prowadzi lekcje e-learningu na Portalu Informacji Kulturalnej.
NAGRODY HONOROWE W POSTACI STATUETEK:
Interdyscyplinarny Zespół do Badań Dziedzictwa Kulturowego Świętego Krzyża: prof. dr hab. Krzysztof Bracha, dr hab. Marzena Marczewska, dr hab. Stanisław Cygan – Zespół zawiązany na Wydziale Humanistycznym UJK od 2012 roku systematyzuje i popularyzuje wiedzę dotyczącą Świętego Krzyża, postrzeganego jako szeroka płaszczyzna badawcza, która obejmuje całą przestrzeń kulturową Świętokrzyżczyzny, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów dawnego klasztoru benedyktynów świętokrzyskich i jego wpływu na okolice, region i kraj. Organizuje cykliczne ogólnopolskie konferencje naukowe („Debaty Świętokrzyskie”) oraz wykłady i odczyty skierowane do szerokiego grona odbiorców. Zespół wydał dwie poświęcone regionowi monografie („Debaty Świętokrzyskie” I: Kielce 2014, II: Kielce 2016), będące efektem spotkań polskich naukowców reprezentujących różne dyscypliny humanistyczne: historię, historię sztuki, literaturoznawstwo, językoznawstwo oraz etnologię i archeologię.
Kino „Fenomen” – kino studyjne reaktywowane w Wojewódzkim Domu Kultury w grudniu 2008 r. Swoje działania kieruje do dzieci, młodzieży, studentów i seniorów, ze szczególnym uwzględnieniem grup wykluczonych społecznie, m.in. poprzez bezpłatny udział w zajęciach edukacyjnych podopiecznych ośrodków wychowawczych z Kielc i województwa. Najważniejsze projekty kina to „Filmowe czytanki”, „Świętokrzyska Akademia Filmowa”, „Akademia Polskiego Filmu”, „Filmowy Klub Seniora”, „Akademia Filmowa 50+”, „Widnokrąg Dobrego Kina”, „Świętokrzyskie Lato Filmowe”. Kino prowadzi Dyskusyjny Klub Filmowy „Fenomen”, wraz z Instytutem Pamięci Narodowej organizuje przegląd „Historia w filmie”. Należy do Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych oraz do Sieci Polskich Kin Cyfrowych. W lipcu br. otrzymało nominację w kategorii Najlepsze Kino w 2016 roku, przyznaną przez Polski Instytut Sztuki Filmowej w ramach 10. edycji Nagród PISF.
Andrzej Pietrzyk – rzeźbiarz, malarz, projektant. Od kilkunastu lat mieszka, pracuje i tworzy w Linzu, w Austrii. Jest absolwentem Instytutu Sztuk Pięknych w Petersburgu. Studiował też w Paryżu. Jedną z najbardziej znanych rzeźb wykonanych przez artystę jest popiersie Ignacego Jana Paderewskiego, za którą został wyróżniony w podyplomowym konkursie petersburskiej akademii. Znany jest miłośnikom i kolekcjonerom sztuki m.in. we Francji, Austrii czy Niemczech. Artysta współpracuje z Urzędem Miejskim w Jędrzejowie. Wykonał dla miasta projekty rzeźb, które mają zdobić jędrzejowski rynek. W czerwcu br. rzeźba artysty stanęła przy Michaelerplatz w Wiedniu przed wejściem do pałacu cesarskiego. Za swoją działalność zdobył m.in. I miejsce w konkursie na najpiękniejszy projekt fontanny w Linzu oraz I miejsce w konkursie na najpiękniejszą ambonę w Linzu. Swoje prace wystawiał w Wenecji, Istambule, Bazylei, Miami i Nowym Jorku.