Większość osób nie przywiązuje uwagi do tego jak siedzi. Tymczasem nieprawidłowa postawa podczas siedzenia, czy także podczas chodzenia i stania może przyczynić się do powstania wady postawy. Na ten temat rozmawiamy z dr Wojciechem Kiebzakiem, specjalistą rehabilitacji ruchowej, adiunktem Wydziału Lekarskiego i Nauk o Zdrowiu UJK, a zarazem kierownikiem działu fizjoterapii Świętokrzyskiego Centrum Pediatrii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach.
– Panie doktorze, co w ogóle nazywamy postawą ciała?
Postawą ciała nazywamy właściwe proporcje ustawienia odcinków ciała, które spowodują, że te stawy, które zostaną włączone do naszego życia (podczas chodu, siedzenia, pracy czy pracy przy biurku) będą się minimalnie zużywały.
– Kiedy możemy mówić o wadzie postawy?
Wady postawy są to zaburzenia w odniesieniu właśnie do tej definicji. Zwykle dotyczą one ustawienia kręgosłupa. Mamy tu plecy okrągłe, płaskie, okrągło – płaskie. Wady postawy dotyczą też kończyn dolnych, głównie stawów kolanowych (kolana koślawe, szpotawe) i stóp. To są najczęściej spotykane wady postawy.
– Z czego one wynikają? Czy zapracowujemy sobie na nie sami?
Tak się rzeczywiście może zdarzyć. Jednak rzadko kto może sobie wydedukować, że teraz będzie wykrzywiał sobie kolano, czy kręgosłup. Muszą tu być spełnione jakieś warunki, które powodują, że przyjmujemy najwygodniejszą pozycję, która jest dla nas w danym momencie najbardziej odpowiednia. Powodów do powstawania tych zaburzeń, nieprawidłowości w zasadzie należy szukać w zaburzeniach napięcia mięśniowego, czyli w teorii, która dotyczy rozpatrywania sprawności narządu ruchu z punktu neurologicznego. Postawa ciała nie jest siłą mięśni, jest odruchem. I ten odruch nie wynika z kształtowania oddzielnie wspomnianych mięśni, czyli wzmacniania poszczególnych mięśni, tylko w ukształtowaniu odruchu postawy ciała.
– Czy garbienie się lub zakładanie nogi na nogę jest szkodliwe dla naszego kręgosłupa?
Garbienie się jest typowym obrazem i objawem zaburzeń koordynacji nerwowo – mięśniowej, która skutkuje postawą pasywną. Jest to najczęściej spotykana wada, z którą musimy się konfrontować. Te działania powtarzane w ciągu dnia mogą skutkować przeciążeniami stawów kręgosłupa i dolegliwościami bólowymi kręgosłupa różnych odcinków. Okrągłe plecy są jednym z czołowych objawów zaburzeń postawy ciała, najczęściej spotykanym, które nieleczone, niepoddawane profilaktyce mogą skutkować dolegliwościami bólowymi. Większość dolegliwości bólowych kręgosłupa w różnych wydaniach (90%), jest skutkiem zaburzeń postawy ciała.
Z kolei zakładanie nogi na nogę jest to ruch, który jest ruchem poza zachowaniami fizjologicznymi. Zakładanie nogi na nogę wiąże się w obrębie miednicy z przesunięciem miednicy w jedną ze stron. Bardzo często uniesione kolano, które jest synonimem zakładania nogi na nogę powoduje przesunięcie miednicy do tyłu. To już niestety skutkuje wadą postawy, więc mamy przeciążenie stawu biodrowego, co powoduje skośnym ustawieniem miednicy i jej przesunięciem do tyłu.
– Jak wiele dzieci cierpi na wady postawy?
Jak przeprowadzaliśmy obserwację na 1200 uczniach szkół podstawowych, to rzeczywiście trudno jest znaleźć w klasie jedną, czy dwie osoby, które siedzą w sposób prawidłowy. Czy to od razu oznacza, że wszyscy mamy wadę postawy? Nie. Raczej trzeba patrzyć na skutki tych wad postawy i nie straszyć, że wszyscy mają wady postawy. Jednak faktycznie, cały czas trzeba przypominać i informować o tym, jak należy prawidłowo siedzieć. Czyli, kolokwialnie to ujmując – należy podnieść mostek i cofnąć miednicę.