Bez względu na to, jaki mamy kolor oczu, półtora-milimetrowa kropeczka znajdująca się na siatkówce, a dokładnie naprzeciwko źrenicy, zawsze będzie żółta. Z tego powodu nazywa się ją plamką żółtą. Na temat jej zwyrodnienia rozmawiamy z dr Magdaleną Kal, specjalistą chorób oczu, okulistą.
– Dlaczego plamka żółta jest taka ważna dla poprawnego widzenia?
W plamce żółtej skupione są komórki nerwowe odpowiedzialne za odbieranie bodźców wzrokowych. Tam również zlokalizowane są barwniki powodujące właśnie żółty kolor tej części oka. Te barwniki z kolei odpowiadają za prawidłowe widzenie. Natomiast niedobór tych składników, uszkodzenie tych fotoreceptorów powoduje pogorszenie ostrości widzenia. Wówczas chory może mieć trudności w czytaniu, nie może prowadzić samochodu, dochodzi do rozmazywania się postrzeganych twarzy.
Plamka żółta mieści się w tej części siatkówki, która odpowiada za bardzo precyzyjne, barwne widzenie. Dlatego wszelkie patologie tej części oka utrudniają człowiekowi zwykłe, codzienne funkcjonowanie.
Przy zwyrodnieniu plamki żółtej niezwykle istotne jest, która postać akurat nas dotyczy – mokra, czy sucha. Czym się one różnią?
– Postać sucha jest częstsza i całe szczęście, bo te 90% wszystkich chorych na AMD, którzy cierpią z jej powodu, doświadcza łagodniejszej i wolniej rozwijającej się odmiany choroby. Zwana jest również zanikową, ponieważ charakteryzuje się obumieraniem fotoreceptorów, co stopniowo prowadzi do pogorszenia się widzenia centralnego, a nawet do jego utraty.
Z kolei postać mokra, czyli wysiękowa, jest rzadsza, bardziej inwazyjna i poważniejsza. Powodują ją niepożądane, nadprogramowe, ale przy tym bardzo kruche naczynia krwionośnie, które powstają w siatkówce. Teoretycznie tworzą się dla jej dobra, ale w praktyce szkodzą, bo pękają, prowadzą do mikrowylewów, a z czasem do powstawania blizn. Poważna utrata wzroku w tej odmianie AMD, bo tak inaczej nazywane jest zwyrodnienie plamki żółtej, może nastąpić w ciągu kilku dni lub tygodni.
Wielu ludzi bagatelizuje objawy tego zwyrodnienia, a przecież w leczeniu wszelkich chorób, także w i tym przypadku bardzo ważne jest podjecie leczenia jak najszybciej.
Tak, im szybciej lekarz wdroży terapię, tym szanse na poprawę bądź utrzymanie wzroku będą większe. Chociaż niestety, zwyrodnienia plami żółtej nie da się wyleczyć całkowicie.
Na czym polega leczenie tej choroby?
Przy wcześnie wykrytym AMD można zahamować jego postęp, ale nie u wszystkich pacjentów możliwa jest poprawa już popsutego wzroku. Znane obecnie metody profilaktyki nie zapobiegają w 100% tworzeniu się zmian zwyrodnieniowych, ale znacznie zmniejszają ryzyko powstania zaawansowanych ich postaci.
Najważniejszą rolę odgrywa zapobieganie zmianom miażdżycowym, czyli zdrowa dieta z ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych i rozsądny wysiłek fizyczny, ale także ochrona oczu przed mocnym światłem i niepalenie tytoniu. Osobom, u których już pojawiają się zmiany zwyrodnieniowe w siatkówce oka, zaleca się uzupełnienie diety o substancje ochraniające plamkę żółtą, najczęściej w formie tabletek lub kapsułek.
Dostępne są również preparaty, które podawane są w formie zastrzyków do wnętrza gałki ocznej. O wyborze konkretnego leku i terapii decyduje oczywiście lekarz.
Które osoby są bardziej narażone na AMD?
To zwyrodnienie, które jest zależne od wieku. Najczęściej dotyka osoby po 60 roku życia, częściej kobiety. Dotyka także osoby, które cierpią na choroby układu sercowo – naczyniowego, jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, czy hipercholesterolemia. Pod uwagę należy brać również czynniki genetyczne, dlatego zagrożone są także osoby, u których w rodzinie choroba ta występuje, bądź występowała.