Sybiracy i ich rodziny uczcili w Kielcach 77. rocznicę pierwszej masowej deportacji ludności polskiej w głąb Związku Sowieckiego. Wywózki odbywały się już w 1939 roku, ale później przybrały masową skalę. Dane dotyczące liczby deportowanych nie są jednoznaczne.
Decyzją Józefa Stalina, 10 lutego 1940 roku wywieziono od 140 do 240 tysięcy mieszkańców Kresów Wschodnich II RP. Polaków wywożono m.in. do obwodów archangielskiego, czelabińskiego, irkuckiego i nowosybirskiego.
Kilkanaście tysięcy deportowanych nie przeżyło z powodu złych warunków atmosferycznych i mieszkalnych oraz pracy ponad siły przy wyrębie lasów. Wywózki były zaplanowaną, masową akcją państwa sowieckiego – mówi Leszek Bukowski z kieleckiej delegatury IPN. Z badań wynika, że wszystkie deportacje, które zakończyły się w maju 1941 roku objęły około miliona obywateli Rzeczypospolitej. Wiele z tych osób, które zostały wywiezione w głąb ZSRR a przede wszystkim ich potomkowie nadal tam żyją i mają nadzieję na pomoc ze strony polskiego rządu.
Każdej zesłanej rodzinie przysługiwała jedna izba lub miejsce w baraku o powierzchni 3 metrów kwadratowych na osobę – wspominał Józef Dzikowski, honorowy prezes Związku Sybiraków w Kielcach. Został wywieziony w drugiej masowej deportacji, 13 kwietnia. Podkreśla, że tych dramatycznych wydarzeń nie da się w pełni wytłumaczyć komuś, kto ich nie przeżył.
Wiktor Chabowski został deportowany jako małe dziecko i spędził na zesłaniu 11 miesięcy. Na dzisiejsze uroczystości przyszedł z dwiema wnuczkami, którym często opowiada o tym, jak deportacje dotknęły ich rodziny. W lutym 1940 roku Sowieci zabrali do transportu jego dziadka, babcię i pięcioro ich dzieci. Powodem było to, że dziadek był gajowym.
Kolejne deportacje w głąb ZSRR odbyły się w kwietniu, na przełomie czerwca i lipca oraz w maju 1941 roku. Deportowano mieszkańców Kresów Wschodnich, rodziny wrogów ustroju, uchodźców z centralnej i zachodniej Polski oraz osoby wykształcone i wykwalifikowanych robotników.
Uroczystości upamiętniające 77. rocznicę pierwszej masowej deportacji odbyły się dziś przy Pomniku Sybiraków na Cmentarzu Starym w Kielcach.