M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
Na co dzień zwiedzanie tego miejsca wymaga wcześniejszego uzgodnienia, od dziś przez kolejne niedziele do 19 czerwca ponad 400-letnią, dawną szkołę jezuicką w Sandomierzu można zwiedzać z przewodnikiem i to bezpłatnie.
To jedna z najstarszych szkół średnich w Polsce. „Niedzielne poranki z collegium”, to pomysł Renaty Stawowy, jednej z nauczycielek I Liceum Ogólnokształcącego, które ma swoją siedzibę w Collegium Gostomianum, założonym w 1602 roku. Do inicjatywy przystąpiło kilkoro pedagogów, którzy będą oprowadzać wycieczki w niedzielne przedpołudnia.
W niedzielę (29.05.) odbyła się pierwsza z nich, z udziałem zarówno mieszkańców, jak i turystów. Pani Krystyna z Wrocławia powiedziała, że bardzo zainteresował ją ten budynek, już wcześniej, gdy przechodziła obok, a kiedy zobaczyła informację o możliwości zwiedzania, nie mogła się oprzeć. Jej zdaniem, obiekt jest bardzo interesujący, posiada też inne walory, np. nietypowy zegar słoneczny w kształcie piramidy i przepiękny ogród.
Robert Kurosz, sandomierzanin, przewodniczący komisji oświaty i nauki w radzie miasta powiedział, że dowiedział się o możliwości zwiedzania collegium z Radia Kielce i postanowił skorzystać, ponieważ ciągle brakowało czasu na to, aby zobaczyć wnętrza obiektu, który ma tak bogatą historię i znaczenie.
Renata Stawowy pokazała zwiedzającym m.in. eliptyczną klatkę schodową, która prowadzi do podziemi. Jezuici przechowywali tam żywność oraz wino. Za czasów zakonników działały tam również teatr oraz drukarnia.
W podziemiach ekipa serialu „Ojciec Mateusz” kręciła jedną z dość mocnych scen, ale wykonano także ujęcia pokazujące inne części Collegium Gostomianum – powiedziała przewodniczka.
Turyści wysłuchali także informacji o jezuitach, o tym, jak doszło do założenia szkoły oraz o postaciach z nią związanych. Był także spacer po terenach zielonych szkoły, gdzie znajdują się ciekawe okazy przyrodnicze. Przewodnikiem po szkole był również Dariusz Szczygielski.
Za tydzień kolejna wyprawa do zabytkowych murów. Jeżeli zainteresowanie zwiedzaniem Collegium Gostomianum będzie duże, to cykl niedzielnych poranków z przewodnikami zostanie wznowiony we wrześniu.
Dominantą panoramy Starego Miasta w Sandomierzu jest pozostałość fundowanego w 1602 r. przez Hieronima Gostomskiego, wojewodę poznańskiego i kasztelana sandomierskiego dużego zespołu klasztornego jezuitów, zwanego od jego nazwiska Collegium Gostomianum.
Zespół klasztorny jezuitów był wznoszony w latach 1602-1615 pod kierownictwem Michała Hintza architekta jezuickiego i składał się z dwu skrzydeł: wschodniego – przeznaczonego na szkołę i południowego – mieszczącego klauzurę klasztorną. Budynki kolegium wzniesiono na krawędzi skarpy wiślanej otaczającej kościół parafialny św. Piotra (wzmiankowany już od 1166 r.), który od 1714 r. stał się świątynią klasztorną. Zachowane wschodnie skrzydło zespołu klasztornego od początku przeznaczone było dla szkoły średniej nowego typu.
Z czasem sandomierski klasztor stał się prężnym ośrodkiem szkolnym i gospodarczym. W 1636 r. wzniesiono seminarium duchowe dla archidiakonatu sandomierskiego i powierzono jego prowadzenie jezuitom, działał teatr szkolny, wspaniałe winnice klasztorne zaopatrywały w wino inne domy zakonne na obszarze Polski i Litwy. Z klasztorem sandomierskim związani byli w XVIII w. m.in. Gabriel Rzączyński, wybitny fizjograf, ornitolog i Józef Karsznicki – architekt.
Po kasacie zakonu w 1773 r. klasztor przechodzi w zarząd Komisji Edukacji Narodowej. Zachowane skrzydło wschodnie nieprzerwanie zajmowane było przez szkołę, natomiast południowe zniszczone pożarem w 1813 r. mimo kilku prób adaptacji popadło w ruinę i dziś już nie istnieje.
W okresie II wojny światowej gmach Collegium Gostomianum zajęty był na cele wojskowe, a po wojnie do 1986 r. mieściło się tu I Liceum Ogólnokształcące (jedno z najstarszych gimnazjów w Polsce).
Gmach Collegium Gostomianum jest jednym z najcenniejszych zabytków Sandomierza, stanowi wspaniałą dominantę w panoramie od strony Wisły, a sam zachował układ przestrzenny, wystrój architektoniczny i ocalałą w dwu kondygnacjach eliptyczną klatkę schodową, która jest pierwszą tego typu konstrukcją w Polsce.
Koncepcja remontu tego obiektu i przywrócenia mu pierwotnej funkcji szkolnej uzyskała wysoką ocenę Rady Konserwatorskiej przy Generalnym Konserwatorze Zabytków w Polsce.
We wrześniu 2001 r. Liceum powróciło do macierzystej siedziby.
źródło: I Liceum Ogólnokształcące Collegium Gostomianum (http://lo1.sandomierz.pl)
