Wybitni specjaliści z niemal całej Europy, 28 referatów, ponad 100 uczestników – tak zapowiada się międzynarodowa konferencja, poświęcona archeologii ogrodów historycznych, która w środę (6 września) rozpoczyna się w zamku Krzyżtopór w Ujeździe.
Głównym inicjatorem wydarzenia jest poseł Krzysztof Lipiec, lider kieleckich struktur Prawa i Sprawiedliwości. Konferencja została zorganizowana przy współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa i Stowarzyszeniem Zamku Krzyżtopór. Jak powiedział poseł Krzysztof Lipiec, konferencja ma wymiar wręcz światowy, przyjadą wybitni profesorowie, archeolodzy z wielu krajów, specjaliści m.in. od takich rezydencji jak Wersal.
– To spotkanie i wymiana myśli powinny przynieść wiele korzyści, zarówno dla zamku Krzyżtopór w Ujeździe, jak i dla regionu – uważa parlamentarzysta. Podkreślił duży wkład Andrzeja Gołembnika w badaniach archeologicznych w naszym regionie, w tym w zamku Krzyżtopór.
Burmistrz Iwanisk Marek Staniek stwierdził, że międzynarodowa konferencja w zamku Krzyżtopór w Ujeździe, to wielki prestiż i wyróżnienie, ale też niezwykle cenne wydarzenie, które może mieć wpływ na dalszą rewitalizację zamku.
– Myślę, że podczas konferencji powstanie piękny materiał, który przyda się podczas odbudowy ogrodów przy zamku, bo takie mamy plany, a nawet dokumentację – dodał burmistrz.
Wśród prelegentów są m.in. osoby z Francji, Włoch, Portugalii, Belgii, Holandii, Szwecji, Czech i kilku innych krajów, jak również przedstawiciele polskich instytucji kultury, np. Łazienek Królewskich w Warszawie i Polskiej Akademii Nauk. Celem konferencji jest stworzenie platformy wymiany poglądów i doświadczeń dotyczących archeologicznych metod badawczych, wspomagających procesy konserwatorskie, związane z zabytkowymi ogrodami. Jest to zagadnienie mające szczególne znaczenie dla Narodowego Instytutu Dziedzictwa, który jest inicjatorem pierwszych badań tego rodzaju w Polsce. Zrealizował szeroko zakrojone prace w obiektach o wyjątkowym znaczeniu dla dziedzictwa polskiej sztuki ogrodowej – Ogrodzie Branickich w Białymstoku, Wilanowie i Podhorcach.
Konferencja rozpocznie się w środę (6 września) o godzinie 9.00, od wystąpień organizatorów. Głos zabierze Katarzyna Zalasińska, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa Kulturowego, poseł Krzysztof Lipiec oraz Andrzej Gołembnik, członek Rady Naukowej Konferencji, przedstawiciel Stowarzyszenia Zamek Krzyżtopór w Ujeździe. Wydarzenie objęte jest honorowym patronatem ministra kultury prof. Piotra Glińskiego oraz PKN Orlen.
Program konferencji:
Zamek Krzyżtopór w Ujeździe (adres: Ujazd 73, 27-570 Iwaniska)
6 września 2023:
9:00 otwarcie konferencji
Katarzyna Zalasińska, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa Kulturowego
Krzysztof Lipiec, poseł na Sejm RP
Andrzej Gołembnik, członek Rady Naukowej Konferencji, Stowarzyszenie Zamek Krzyżtopór w Ujeździe
9:30 wykład inauguracyjny
Brian Dix (Wielka Brytania), Hampton Court jako przykład kompleksowej realizacji od badań po odbudowę
Sesja 1
Prowadzący: Brian Dix
1. Dorota Sikora (Narodowy Instytut Dziedzictwa, Polska), Archeologia ogrodów jako źródło wiedzy o ogrodach historycznych
2. John Watkins (English Heritage, Wielka Brytania), Archeologia jako kluczowe narzędzie do prowadzenia i zarządzania renowacją zabytkowych ogrodów
3. Lionella Scazzosi, Raffaella Laviscio, Carlo Schiesaro (Politecnico di Milano, Włochy), Włoskie podejście do ogrodów historycznych i archeologii: idea palimpsestu i studia przypadków
11:10–11:25 przerwa kawowa
4. Annick Heitzmann (Direction du Patrimoine et des Jardins Château de Versailles, Francja), Archeologia ogrodów w Wersalu
5. Emilia Jastrzębska (Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Polska), Badania archeologiczne w Łazienkach Królewskich
6. Volodymyr Herych (Ukraina), Wykopaliska archeologiczne na terenie rezydencji Żowkwa
12:30–13:00 obiad
Sesja 2
Prowadzący: Jan Woudstra
7. Geert Vynckier (Agentschap Onroerend Erfgoed, Belgia), Wykopaliska w ogrodzie na dziedzińcu zamku w Gaasbeek. Jak wyniki badań przyczyniają się do renowacji
8. Natascha Lensvelt (Rijksdienst voor het Cultureel Ergoed, Ministerie van Onderwijs, Cultuer en Wetenschap, Holandia), Archeologia ogrodów w Holandii. Renowacja ogrodu zamku Duivenvoorde
9. Maria João de Sousa (Palácio Nacional e Jardins de Queluz, Portugalia), Archeologia w rekonstrukcji ogrodu romantycznego: Pałac Narodowy Queluz – Sintra
14:10–14:25 przerwa kawowa
10. Michal Vágner, Miroslav Dejmal, Jakub Šimík (Masarykova univerzita, ,Czechy), Multidyscyplinarne badania archeologiczne i konserwacja zabytków wystroju ogrodów zamku Pernštejn
11. Anna Andréasson Sjögren (Stockholms universitet, Szwecja), Średniowieczne ogrody – nowa wiedza z zapisów archeologicznych
12. Aja Guldåker (Kulturhistoriska föreningen för södra Sverige, Norwegia), Od umysłu księdza Jacoba Nicolai Wilse do miedziorytu przedstawiającego najstarszy udokumentowany ogród w Norwegii. Różne aspekty badań norweskich ogrodów historycznych
15:30–15:45 przerwa kawowa
13. Giorgio Vassena, prof. Francesco Fassi, Luigi Fregonese, Luca Perfetti, Achille Cristiana (Università degli Studi di Brescia / Politecnico di Milano, Włochy), Zintegrowane zaawansowane techniki kompleksowej cyfryzacji ogrodów historycznych (dokładne badanie ogrodów historycznych przy użyciu różnych zintegrowanych technik mapowania mobilnego)
16:05–17:00 Giorgia Rossi, prezentacja osiągnięć zespołu GEXCEL
18:00 kolacja
7 września 2023:
8:45 otwarcie drugiego dnia konferencji – Andrzej Gołembnik
9:00 wykład otwierający Paweł Jaskanis (Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Polska), Badania archeologiczne w definiowaniu genius loci – przykład rezydencji wilanowskiej
Sesja 3
Prowadzący: Paweł Jaskanis
14. Andrzej Gołembnik (INCEDO3D, Polska), Prawda materialna czy prawda formalna − rozważania o wiarygodności źródeł archeologicznych z badań archeologicznych prowadzonych w latach 2003−2011 w rezydencji króla Jana III w Wilanowie
15. Karin Lindeblad, Ann-Mari Hållans Stenholm, Annika Nordström (Statens historiska museer, Szwecja), Swedish Garden Archeology z historią badań, metodami, analizami i niektórymi studiami przypadków ze Sztokholmu i Uppsali (ogród botaniczny Carl von Linnés)
16. Alexandru Mexi (Institutul Na?ional al Patrimoniului / Universitatea de Vest „Vasile Goldi?” din Arad, Rumunia), Archeologia ogrodowa jako narzędzie badan I ochrony ogrodów historycznych Gardens – okolice Bukaresztu
10:35–10:50 przerwa kawowa
17. Renata Stachańczyk (Narodowy Instytut Dziedzictwa, Polska), Utrzymanie kontroli nad przestrzenią zabytkowych parków i ogrodów – przykład Parku Mużakowskiego
18. Heike Tenzer (Landesamt für Denkmalpflege und Archäologie Sachsen-Anhalt
– Landesmuseum für Vorgeschichte, Niemcy) − Ogród oranżerii w parku zamkowym Harbke – klejnot sztuki ogrodowej w Saksonii-Anhalt na przestrzeni wieków
19. Cécile Travers (Francja), Archeologiczny wkład w wiedzę o angielsko-chińskim parku z końca XVIII wieku – domena Méréville, Francja
20. Carlos Caballero (Hiszpania), Interwencje archeologiczne w Jardín del Príncipe w Aranjuez
12:15–12:45 obiad
Sesja 4
Prowadzący: Renata Stachańczyk
21. Roman Marcinek (Państwowy Instytut Konserwacji Zabytków, Polska), Kwerenda archiwalna jako podstawa badań terenowych
22. Tomasz Herbich (Polska Akademia Nauk, Polska), Neil Linford (Historic England, Wielka Brytania), Metody geofizyczne w przestrzeni ogrodów historycznych
23. Miron Bogacki (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Polska), Dogłębna analiza fotografii lotniczej
13:50–14:05 przerwa kawowa
24. Andrzej Koss, Piotr Zambrzycki (Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Polska), Andrzej Gołembnik (INCEDO3D, Polska), Dotychczasowe badania archeologiczne i prace konserwatorskie w ogrodach Zamku Krzyżtopór
25. Tomasz Kuls (Polska), Znaczenie analizy formalnej i przestrzennej w rekonstrukcji historycznych ogrodów zamku Krzyżtopór
26. Piotr Matyjasek (TPI, Polska), Inwentaryzacja pomiarowa z powietrza jako podstawa przestrzennej bazy danych
15:10 prezentacja osiągnięć zespołu TPI
17:00 kolacja
19:30 zwiedzanie zamku
8 września 2023:
9:00 podsumowanie konferencji – Brian Dix
9:15 dyskusja o przyszłości archeologii ogrodowej – tezy do „Karty Chrzistopora”
10:30 zamknięcie konferencji