157 lat temu, 22 stycznia 1863 roku, Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego rozpoczęło się Powstanie Styczniowe, największy w XIX wieku polski zryw narodowy. Przypominają o nim wydarzenia, które odbywają się także w naszym regionie.
Powstanie Styczniowe pochłonęło kilkadziesiąt tysięcy ofiar i w ogromnym stopniu wpłynęło na dążenia niepodległościowe następnych pokoleń. Upadło wiosną 1864. Ogromne piętno odcisnęło na Kielecczyźnie, która była miejscem około 250 walk i potyczek powstańców z wojskami rosyjskimi, między innymi pod Małogoszczem, Grochowiskami, czy na Świętym Krzyżu.
POWIAT KIELECKI
Kielce
Niedziela, 19 stycznia
W stolicy regionu uroczystości odbędą się w niedzielę, 19 stycznia, Marszem Pamięci, czyli przejściem szlaku, którym przez górę Brusznię szli w styczniu 1863 roku ochotnicy z Białogonu na miejsce zbiórki powstańców na Karczówce. Wymarsz rozpocznie się w niedzielę o godzinie 9.00. Jedna z grup wyruszy sprzed bramy Kieleckiej Fabryki Pomp w Białogonie, zaś druga, o tej samej godzinie rozpocznie marsz z Czarnowa, ze skrzyżowania ulic Piekoszowskiej i Białogońskiej. Punktem kulminacyjnym będzie uroczysta msza święta w intencji Ojczyzny, która o godzinie 12.00 rozpocznie się w kościele pod wezwaniem świętego Karola Boromeusza na Karczówce.
Około godziny 13.00 uroczystości zakończą: modlitwa, apel pamięci oraz salwa honorowa przy pomniku powstańców, usytuowanym przy klasztornym murze na wzgórzu Karczówka. Po uroczystościach Księża Pallotyni zapraszają do klasztornego Refektarza na wspólne rozmowy i ciepły poczęstunek.
Organizatorami wydarzenia są: Księża Pallotyni z Karczówki, Stowarzyszenie Ochrony Dziedzictwa Narodowego w Kielcach, Stowarzyszenie Ochrony Tradycji Genius Loci „Karczówka” oraz Marszałek Województwa Świętokrzyskiego.
Suchedniów-Bodzentyn
Sobota, 18 stycznia
XXVII Marsz Szlakiem Powstańców Styczniowych
6:30 – Przejazd uczestników z Bodzentyna do Suchedniowa.
7:30 – Msza święta w kościele pw. Św. Andrzeja Apostoła w Suchedniowie w intencji Powstańców 1863r.
8:30 – Przemarsz ulicą Bodzentyńską
8:45 – Uroczystości przy krzyżu przedpowstańczym ul. Bodzentyńska.
9:30 – Wymarsz XXVII Marszu Szlakiem Powstańców 1863r. Suchedniów – Bodzentyn
10:30 – Odpoczynek w Michniowie. Złożenie kwiatów przy mogile w Michniowie.
12:00 – Wejście do Wzdołu Rządowego, jasełka, opłatek
14:00 – Wymarsz na szlak Marszu.
14:45 – Dołączenie „Oddziału Powstańczego” Stowarzyszenie Siekierno Nasza Ojczyzna
15:05 – Przybycie do Bodzentyna
15:10 – Złożenie kwiatów przy tablicy upamiętniającej Marszałka Józefa Piłsudskiego (Urząd Miasta Bodzentyn).
15:15 – Przemarsz, defilada przy akompaniamencie Orkiestry Dętej z Bodzentyna, prezentacja oddziału Rekonstrukcji Historycznej Pułk Żuawów Śmierci.
15:30 – Uroczystości na Górnym Rynku, salwa honorowa, apel poległych oddziału Rekonstrukcji Historycznej Pułk Żuawów Śmierci, Przysięga „Strzelców”, wręczenie odznak za trzy i pięciokrotny udział w Marszu, złożenie kwiatów przy Tablicy 150. Rocznicy Wybuchu Powstania Styczniowego, tablicy upamiętniającej pobyt Marszałka Józefa Piłsudskiego „Organistówce” i na grobach Powstańców (delegacje), zakończenie Marszu.
22:00 – Capstrzyk
Chęciny
Środa, 22 stycznia
W Chęcinach obchody powstania styczniowego rozpoczną się o godzinie 10.00 w klasztorze ojców franciszkanów programem artystycznym uczniów ze Szkoły Podstawowej w Bolminie. Wykład okolicznościowy wygłosi Zbigniew Kowalski, a gości powita Robert Jaworski, burmistrz miasta i gminy. Następnie odbędzie się msza święta w kościele przy klasztorze z udziałem Grupy Rekonstrukcji Historycznej 4. Pułku Piechoty Legionów 1 LO w Kielcach pod kierownictwem Zbigniewa Kowalskiego. Następnie na cmentarzu parafialnym przy mogile powstańców styczniowych zostaną złożone wiązanki i znicze.
POWIAT JĘDRZEJOWSKI
Jędrzejów
Środa, 22 stycznia
Uroczystości w Jędrzejowie zostały zaplanowane na 22 stycznia. O godzinie 13.00 burmistrz Jędrzejowa Marcin Piszczek zapali znicze na grobach powstańców styczniowych na obu jędrzejowskich cmentarzach
Małogoszcz
Piątek-niedziela, 21-24 lutego
PROGRAM OBCHODÓW
21 lutego 2020 r. (piątek), godz. 17:00, Dom Kultury w Małogoszczu:
– Akademia Historyczna w wykonaniu uczniów z Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Małogoszczu
22 lutego 2020 r. (sobota) , godz. 17:00, Dom Kultury Małogoszcz:
– wykład historyczny „Józef Śmiechowski – nieznany bohater bitwy małogoskiej” – Mariusz Bazylewicz
– koncert Orkiestry Dętej z Domu Kultury w Małogoszczu
– warta z pochodniami Małogoskiego Oddziału Powstańczego z 1863 r.
23 lutego 2020 r. (niedziela), Małogoszcz:
– godz. 11:00 – 11:15 – procesja religijno – patriotyczna wiernych z Kościoła na Plac Kościuszki ze Sztandarami Kościelnymi
– godz. 11:15 – uroczystości na Placu Kościuszki
– rys historyczny wydarzeń z 24 lutego 1863 r. na ziemi małogoskiej
– powitanie uczestników XIII Małogoskiego Złazu Historycznego
– inscenizacja powitania Powstańców Styczniowych przez mieszkańców Małogoszcza wg opisu historycznego
– koncert Orkiestry Dętej z Domu Kultury w Małogoszczu
– występ Chóru ze szkoły Podstawowej w Małogoszczu
– prezentacja pocztów sztandarowych
– podniesienie flagi
– godz. 12:00 – Msza Święta Powstańcza z udziałem grup rekonstrukcyjnych – Kościół WNMP w Małogoszczu
– godz. 13:00 – apel poległych na Cmentarzu Parafialnym (salwa honorowa, złożenie wieńców na grobach powstańczych)
– godz. 14:00, Zagroda Edukacyjna „Ostoja Dworska” – Leśnica 112:
– XIII Małogoski Złaz Historyczny (poczęstunek z kuchni powstańczej)
– wystawa pamiątek zbiorów z lat nadziei 1863/64 (Stowarzyszenie Eksploracyjno – Historyczne „Szaniec 1863”)
– wykład historyczny pt. „Historia jednego obrazu” – prezentacja Jacek Grzybała
– inscenizacja potyczki powstańczej z roku 1863 r. – komentator Przemysław Bednarczyk
– grupy rekonstrukcyjne powstańcze:
– Towarzystwo Kościuszkowskie Połaniec
– Małogoski Oddział Powstańczy 1863 r.
– GRH4 Projekt 1863 Kielce
– Żuawi Śmierci Busko Zdrój
– Grupa GRH 9 Kompania 1863
– Kielecki Ochotniczy Szwadron Kawalerii
– Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej 4 Pułku Piechoty z Kielc
– Grupa Rekonstrukcji Historycznej Bellum z Kielc
POWIAT KONECKI
Maleniec
Piątek, 24 stycznia
Obchody rozpoczną się o godzinie 16:30. W programie „Kuźnia Powstańcza”: wspólne kucie kos bojowych, przygotowanie amunicji karabinowej, montaż i obsługa armaty czarnoprochowej
„Biwak Powstańczy”: jadło i napitki na pokrzepienie ducha.
Dodatkowo: nocna potyczka z wrogiem, pieśni powstańcze, rekonstrukcje XIX-wiecznych technologii metalurgicznych, uruchomienie największego drewnianego koła wodnego w Polsce,
prezentacje, wykłady i projekcie filmowe.
PROGRAM
16.30-16.45 Powitanie gości
16.45-17.00 Wiktor Pietrzyk (Muzeum Regionalne w Opocznie): Powstanie Styczniowe na Ziemi Opoczyńskiej
17.00-17.15 Włodzimierz Szafiński (Oddział PTTK w Żarnowie): Szlakami Powstania Styczniowego
17.15-17.30 Marian Wikiera: Bocheńscy z Rudy Malenieckiej w Powstaniu Styczniowym
17.30-17.45 Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Patrioci i Fabrykanci Zagłębia Staropolskiego”: W walce i konspiracji. Codzienność życia w obozie powstańczym
POWIAT SANDOMIERSKI
Zawichost
Niedziela, 19 stycznia
W niedzielę w Zawichoście odbędą się obchody 157 rocznicy wybuchu powstania styczniowego. Jak powiedziała burmistrz Katarzyna Kondziołka, miasto miało swoją rolę w tym zrywie narodowym. W nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku grupa powstańców pod wodzą ówczesnego burmistrza Leona Wilskiego przejęła i rozbroiła bez wystrzału cały garnizon rosyjski, który stacjonował w miasteczku.
Zawichost w rękach powstańców pozostał do 8 lutego 1863 roku.
Uroczystości rozpoczną się od mszy świętej za Ojczyznę i uczestników powstania, która odbędzie się o godzinie 16.00 w kościele parafialnym Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Po mszy zaplanowano część patriotyczną przy pamiątkowych tablicach znajdujących się na placu obok kościoła. Uroczystości będą mieć oprawę wojskową, którą zapewni 3. Sandomierski Batalion Radiotechniczny. Jedna z tablic upamiętnia 150. rocznicę wybuchu powstania styczniowego, a druga braci: Ludwika i Kazimierza Nurowskich, mieszkańców Zawichostu, którzy brali udział w powstaniu. Przy obu tablicach, jak i na grobie braci Nurowskich zostaną złożone wiązanki kwiatów. Następnie wszyscy przejdą do Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury, gdzie o godzinie 19.00 rozpocznie się prelekcja posła Marka Kwitka pt. „Zawichost w powstaniu styczniowym”.
Na zakończenie uroczystości z programem wokalno-tanecznym wystąpią uczestnicy sekcji artystycznych działających w domu kultury.
Sandomierz
W Sandomierzu uroczystości w hołdzie powstańcom styczniowym odbędą się w niedzielę 19 stycznia. Ich organizatorem jest poseł PiS Marek Kwitek. O godzinie 14.30 zostaną złożone kwiaty na mogile Ignacego Marynowskiego. Jego grób znajduje się na cmentarzu katedralnym. Ignacy Marynowski wziął udział w powstaniu styczniowym wraz ze swoimi trzema synami. Został aresztowany przez Moskali i trafił do więzienia w sandomierskim zamku, gdzie po przesłuchaniu zmarł. Wcześniej uczestniczył także w powstaniu listopadowym. Był jednym z organizatorów Pułku Jazdy Sandomierskiej.
Jak powiedział poseł Marek Kwitek trzeba przywracać do pamięci mieszkańców Sandomierza tę postać, jak i całą rodzinę, gdyż jest ona symbolem niestrudzonej walki o wolną i niepodległą Polskę. Pokolenia Marynowskich wychowywane były w kulcie minionej wielkości Rzeczypospolitej i szacunku do bohaterów oddających życie za ojczyznę. Potomkowie Ignacego Marynowskiego walczyli w 1920 roku z Rosją Bolszewicką i w trakcie II wojny światowej.
POWIAT STARACHOWICKI
Wąchock
Niedziela, 19 stycznia
Niedziela, to ostatni dzień obchodów. Rozpoczną się przy pomniku generała Mariana Langiewicza w Wąchocku, gdzie odbędą się uroczystości państwowe. Weźmie w nich udział m.in. Jan Józef Kasprzyk, wojewoda świętokrzyski, parlamentarzyści i zaproszeni goście. Trzydniowe uroczystości zakończy msza w Opactwie Cystersów.
POWIAT SZYDŁOWIECKI
Szydłowiec
Piątek, 17 stycznia
W Szydłowcu obchody 157. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego odbyły się w piątek o godzinie 15.00. Uczestnicy złożyli kwiaty przed tablicą upamiętniającą wybuch Powstania Styczniowego, po czym przeszli do miejscowego kościoła, gdzie została odprawiona msza w intencji powstańców i Ojczyzny.