Kilkaset przedmiotów, związanych z uzbrojeniem i wyposażeniem żołnierzy z przełomu XVII i XVIII wieku znaleziono w miejscu bitwy pod Kliszowem, w powiecie pińczowskim. W 1702 roku, polskie chorągwie i wojska saskie stoczyły tam bitwę z armią szwedzką.
Podczas prac wykonywanych na zlecenie Świętokrzyskiego Urzędu Ochrony Zabytków, określono precyzyjną lokalizację obozu wojsk polskich i trasę ich odwrotu. Jak mówi Andrzej Przychodni z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Kielcach, obóz był oddalony od miejsca bitwy o 1,5 km. Wiedzie do niego trasa, która jest wyraźnie rozpoznawalna, dzięki temu, że podczas odwrotu żołnierze pozostawili tam wiele elementów uzbrojenia. Prawdopodobnie miało to uwolnić ich od nadmiernego obciążenia i przyspieszyć ucieczkę.
Bitwa pod Kliszowem była ostatnią, w której uczestniczyła polska husaria. Potwierdza to m.in. znalezienie fragmentu koncerza, czyli białej broni używanej przez tę formację. Znaleziono też wiele podków należących do koni z jazdy lekkiej i ciężkiej oraz liczne militaria, np. fragmenty muszkietów – dodaje Andrzej Przychodni. Kilka egzemplarzy zachowało się w całości. Ciekawym znaleziskiem są też tzw. granaty, które dzięki dobrym właściwościom gruntu zachowały się w bardzo dobrym stanie. Niektóre nawet z drewnianymi zatyczkami na lont.
Granat z czasu bitwy kliszowskiej – kaliber 70 mm
Znaleziska pozwolą m.in. na dokładniejszą rekonstrukcję zdarzeń pod Kliszowem. Część trafiła już do Muzeum Regionalnego w Pińczowie, a pozostałe przedmioty o wartości wystawienniczej zostaną tam przekazane po konserwacji. Prawdopodobnie w muzeum powstanie ekspozycja związana z bitwą. Andrzej Przychodni dodaje, że w miejscach bitew poza Grunwaldem rzadko odbywają się badania archeologiczne, ponieważ prace na tak dużych obszarach są drogie i czasochłonne. Jednak w takich miejscach pojawia się wiele prywatnych osób, które sprzętem wykrywającym poszukują dawnych przedmiotów na swój użytek, nie informując o znaleziskach. To uniemożliwia pozyskanie pełnych informacji na temat poszczególnych bitew.
Niewykluczone, że prace w tym miejscu będą kontynuowane. W przypadku bitwy pod Kliszowem kolejne badania mogłyby dotyczyć miejsca zbiorowej mogiły żołnierzy szwedzkich. Podczas prac odkryto także, że w rejonie pola bitewnego znajduje się stanowisko archeologiczne datowane wstępnie na czasy wpływów rzymskich.
Żelazne wędzidło – element uprzęży końskiej z czasy bitwy kliszowskiej