Publikacja poświęcona Żydom, którzy podczas II wojny światowej działali w Armii Krajowej powstaje w kieleckiej delegaturze Instytutu Pamięci Narodowej. Dzięki swojej służbie w polskich siłach zbrojnych przeżyli niemieckie represje i holocaust. Autorem publikacji jest dr Marek Jedynak, który zbadał takie historie w okręgu kielecko-radomskim AK.
W rozmowie z Radiem Kielce przyznaje, że zbierając materiały wielokrotnie spotykał się z przeświadczeniem o negatywnym nastawieniu Armii Krajowej do Żydów. Tymczasem okazuje się, że w szeregach AK służyli Żydzi, z których większość nie ukrywała się pod zmienionym nazwiskiem i nie taiła swojej odmiennej religii i kultury. Działali głównie jako szeregowi i podoficerowie, ale było wśród nich także kilku oficerów i lekarze.
Przykładem jest ppor dr Julian Aleksandrowicz, pseudonim „Twardy”, który uciekł z krakowskiego getta – mówi dr Marek Jedynak. Dostał przydział do okręgu radomsko-kieleckiego, gdzie trafił do 1. batalionu 172. Pułku Piechoty. Uczestniczył w akcji „Burza”. Został zastępcą dowódcy służb sanitarnych 2. Dywizji Piechoty, czyli jednej z dwóch wielkich jednostek, działających w kieleckim korpusie AK. Żydzi, których historie przeanalizował dr Marek Jedynak nie byli represjonowani w podziemiu. Mieli równą szansę na służbę dla Ojczyzny.
Tematyka nie była łatwa do zbadania. Dokumenty dotyczące poszczególnych postaci są bardzo rozproszone, znajdują się w różnych archiwach, a część w rękach prywatnych. Dodatkowo, w PRL-u nie mówiło się głośno na ten temat i część informacji była ukrywana. Dodatkowo po wojnie niektórzy wyjechali z Polski, a inni zmienili nazwiska na polskobrzmiące – dodaje dr Marek Jedynak. W kilku przypadkach udało się dotrzeć do rodzin opisywanych osób, które żyją dziś pod zmienionymi nazwiskami. Był wśród nich np. Żyd, który służył w Pierwszym Zgrupowaniu u Ponurego. Jego rodzina do dziś mieszka pod Kielcami i przekazała archiwalne zdjęcia, które przydadzą się w publikacji.
Wydawnictwo przygotowane przez dr Marka Jedynaka ukaże się prawdopodobnie jesienią, w pierwszym numerze nowego czasopisma, wydawanego przez IPN pt. „Studia polsko-żydowskie”. Czasopismo będzie wydawane w językach polskim i angielskim.