Na Świętym Krzyżu będzie można posłuchać średniowiecznych „Pieśni Łysogórskich”, które są jednymi z najstarszych utworów napisanych w języku polskim. Koncert będzie oparty na 5 pieśniach, których rękopisy kiedyś znajdowały się w prowadzonej przez benedyktynów Bibliotece Świętokrzyskiej.
Jedna z nich pt. „Posłuchajcie, bracia miła”, znana też jako „Lament świętokrzyski”, uważana jest przez humanistów za najpiękniejszy utwór maryjny po „Bogurodzicy”. Muzykę do średniowiecznych pieśni napisał Michał Lorenc, wielokrotnie nagradzany autor muzyki do ponad 200 filmów.
W role Maryi i Jezusa wcielą się soliści: Ilona Sojda i Radosław Pachołek. Będzie to pierwsza wspólna prezentacja wszystkich 5 Pieśni Łysogórskich zapowiada wojewoda świętokrzyski Agata Wojtyszek. Pieśni w latach 1471-1493 skopiował ze starszych rękopisów Andrzej ze Słupi, który był przeorem benedyktynów na Świętym Krzyżu.
Niewykluczone, że do skopiowania Pieśni benedyktynów zachęcili bernardyni ze Świętej Katarzyny. Promowali oni język polski, co ułatwiało im upowszechnianie wiary oraz kultury wśród zwykłych ludzi wyjaśnia prof. Krzysztof Bracha z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Pieśni Łysogórskie były utworami staropolskimi, a więc znanymi i wykonywanymi przez zwykły lud, nie znający łaciny. W przeciwieństwie do pieśni łacińskich, był to tekst zrozumiały i przekonujący.
Klasztor na Świętym Krzyżu jest ważnym elementem dziedzictwa chrześcijańskiego, które tworzyło kulturę naszego narodu. Dlatego jest to najlepsze miejsce na prapremierę podkreśla superior klasztoru o. Zygfryd Wiecha. Kultura w wymiarze literatury postępowała na Świętym Krzyżu równolegle do rozwoju całego kraju i kształtowania się tożsamości narodowej. Kazania Świętokrzyskie i Pieśni Łysogórskie są najstarszymi przykładami polskiego dziedzictwa literackiego.
Kodeks z pieśniami z opactwa benedyktyńskiego na Świętym Krzyżu został odkryty w 1831 roku przez Łukasza Gołębiowskiego w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. Utwory są dziś znane tylko dzięki wykonanemu wówczas odpisowi, bo większość starych rękopisów została wywieziona do Petersburga, a te, które wróciły, zostały zniszczone podczas II wojny światowej. Spektakl „Pieśni Łysogórskie” odbędzie się na Świętym Krzyżu w najbliższą sobotę 22 października o godzinie 17.00. Wstęp wolny.