W czasie II wojny światowej rodzina Stolarczyków z Dąbrowicy w powiecie jędrzejowskim przyjęła pod swój dach 6-osobową rodzinę polsko-żydowską. Przez pewien czas Apolonia i Franciszek Stolarczykowie nie wiedzieli, że wśród ludzi, którym udzielają pomocy są Żydzi. Tę tajemnicę od początku znał tylko ich syn, Witold Stolarczyk, później ksiądz.
Czesław Pankowski był Polakiem. Jego żoną była Róża Krieger, Żydówka, która wychodząc za mąż przyjęła chrześcijaństwo. Ochrzciła też swojego syna z pierwszego małżeństwa, Józefa. Czesław i Maria mieli dwie córki: 9-letnią Irenę i 6-letnią Marysię. Później do ukrywających się w Dąbrowicy krewnych dołączyła siostra Róży, Maria. Sześcioosobowa rodzina mieszkała u Stolarczyków niemal przez całą wojnę.
Ks. Witold Stolarczyk skończył przed wojną gimnazjum. Miał tzw. małą maturę. Podczas okupacji dużo czytał i przygotowywał się do matury na tajnych kompletach. Sam także był nauczycielem dla córek Róży i Czesława. Przygotowywał je przede wszystkim do Pierwszej Komunii, ucząc katechizmu.
Czesław Pankowski zajmował się drobnym handlem, aby móc utrzymać rodzinę. Wraz z przybranym synem Józefem wstąpił też do oddziału AK, gdzie za swą służbę otrzymywał żołd.
Wszyscy sąsiedzi myśleli, że rodzina, która mieszka u Stolarczyków jest w pełni polska. Jednak pod koniec wojny ktoś doniósł, że prawdopodobnie w tym domu ukrywają się Żydzi. W obliczu zagrożenia latem w 1944 roku, Czesław Pankowski wraz z całą swoją rodziną uciekł do lasu, gdzie uzyskał pomoc oddziału AK w znalezieniu kryjówki i przetrwaniu do końca wojny.
Po wojnie rodziny Stolarczyków i Pankowskich przez ok 20 lat utrzymywały kontakt, pisząc do siebie listy. Relację odnowiło przypadkowe spotkanie ks. Witolda Stolarczyka z Ireną Pankowską, młodszą z ukrywanych dziewczynek. Dzięki jej staraniom i zeznaniom, w 1995 roku Apolonia i Franciszek Stolarczykowie oraz ich syn ks. Witold Stolarczyk zostali odznaczeni medalem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata”.
English version
Episode 6.
The Stolarczyks family from the village of Dąbrowica in the Jędrzejów Poviat.
During World War II, the Stolarczyks family offered the shelter for a six-person Polish-Jewish family in their house in Dąbrowica in the county of Jędrzejów. For some time, Apolonia and Franciszek Stolarczyk did not know that there were Jews among those who were helped, only Witold Stolarczyk, the Stolarczyks’ son knew this secret from the very beginning. Witold Stolarczyk became a later a priest later.
Czesław Pankowski was Polish, he was married to Róża Krieger. She was a Jewess who, having got married to a person of Christian denomination converted to Christianity. She also baptised Józef – her son from his first marriage. Czesław and Maria had two daughters: 9-year-old Irena and 6-year-old Marysia. Later Rose’s sister Maria joined those in the hiding in Dąbrowica. The family of six lived with Stolarczyk almost throughout the whole war.
Father Witold Stolarczyk graduated the gymnasium before the war and was awarded the so-called a „little high school diploma”. During the occupation he would read much ass he was preparing for the final exams at the secret, unofficial classes. He also taught Róża and Czesław’s daughters. He also prepared them for the First Communion and taught the catechism.
Czesław Pankowski dealt with small-scale trading in order to support his family. Together and his step-son Józef also joined the Home Army division where he received a pay for his service.
All the neighbours thought that it was a Polish that stayed with the Stolarczyks, however at the end of the war someone denounced that probably there were Jews were hidden in the Stolarczyks’ house. That was the threat for the family. In the summer of 1944 Czesław Pankowski and his family fled to the forest where they were given help and shelter by the Home Army’s branch. The family survived and stayed there until the end of the war.
After the war the Stolarczyks and Pankowskis families stayed in touch for about 20 years, they would write letters. The relationship was revived when owing to an incidental meeting of Fr. Witold Stolarczyk and Irena Pankowska, the younger of the girls who were in the hiding. It was her efforts and testimonies which resulted in bestowing Apolonia and Franciszek Stolarczyk and their son, Fr. Witold Stolarczyk with the „Righteous Among the Nations” medal in 1995.